423
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

۵ / ۱۳

آيه استرجاع و زنى از باديه‏نشينان‏

۶۱۴.مسكّن الفؤاد: از يكى نقل شده است كه گفت : من و يكى از دوستانم ، به سوى باديه رفتيم . راه را گم كرديم. از دور ، خيمه‏اى را در سمت راست جادّه ، مشاهده كرديم. به سمت آن رفتيم و سلام داديم. زنى را ديديم كه پاسخ سلام ما را داد و گفت: شما كيستيد؟
گفتيم: ما گم شده‏ايم و نزد شما آمده‏ايم تا از تنهايى ، رهايى يابيم.
زن گفت: رويتان را از من بگردانيد تا حقّ شما را آن سان كه سزاوارش هستيد، به جا آورم. اين كار را كرديم. زن ، پلاسى براى ما انداخت و گفت: بر اين بنشينيد تا پسرم بيايد.
سپس مرتّب گوشه خيمه را بالا مى‏زد و پايين مى‏انداخت تا اين كه يك بار ، آن را بالا زد و گفت: خدا به خير بگذراند! شتر، شتر پسر من است ؛ امّا سوار ، خود او نيست.
مرد سوار ، آمد و كنار خيمه ايستاد و گفت: اى اُمّ عقيل! خداوند ، در باره فرزندت عقيل ، به تو اجر بسيار دهد! زن گفت: واى بر تو ! او مُرد؟
سوار گفت: آرى.
زن گفت: سبب مرگش چه بود؟
سوار گفت: گلّه اشتران ، بر او ازدحام كردند و در چاهش انداختند.
زن گفت: فرود بيا و از اينان ، پذيرايى كن. آن گاه ، قوچى به او داد و آن مرد ، قوچ را سر بُريد و پخت و براى ما غذا آورد و ما شروع به خوردن آن كرديم و از شكيبايى آن زن ، تعجّب مى‏كرديم. غذايمان را كه خورديم، زن از خيمه ، بيرون آمد و گفت: اى قوم! آيا در ميان شما ، كسى هست كه از كتاب خدا ، چيزى بداند؟
من گفتم: آرى.
زن گفت: پس آياتى از آن را برايم بخوان تا موجب تسلّاى خاطر من در داغ فرزندم شود.
گفتم: خداوند عزّ وجلّ مى‏فرمايد: (مژده ده شكيبايان را ؛ همانان كه چون مصيبتى به ايشان رسد، مى‏گويند: ما از آنِ خداييم و به سوى او ، باز مى‏گرديم. بر ايشان ، درودها و رحمتى از پروردگارشان [باد] و راه‏يافتگان [هم‏] ، خود ايشان اند).
زن گفت: تو را به خدا، اين ، در كتاب خدا آمده است؟
گفتم: به خدا سوگند كه همين گونه ، در كتاب خدا آمده است.
زن گفت: درود بر شما!
سپس به نماز ايستاد و چند ركعت به جاى آورد.
آن گاه گفت: بار خدايا ! من آنچه را كه بِدان فرمانم دادى ، انجام دادم . پس تو نيز آنچه را به من وعده داده‏اى ، به جاى آور. اگر كسى براى كسى مى‏مانَد (راوى مى‏گويد: با خودم گفتم كه الآن مى‏گويد: «فرزندم ، برايم بمانَد» ؛ چون به او نياز دارد ؛ امّا گفت :) بى گمان ، محمّد صلى اللَّه عليه و آله براى امّتش بمانَد.
من خارج شدم و با خود مى‏گفتم: انسانى كامل‏تر و باعظمت‏تر از اين زن نديده‏ام . از پروردگارش ، به كامل‏ترين صفات و زيباترين خصال ، ياد كرد و سپس چون دانست كه از مرگ ، گريز و گزيرى نيست و بى‏تابى نمودن ، سودى ندارد و مويه كردن ، مُرده را زنده نمى‏گردانَد، شكيبايى زيبا پيش گرفت و مرگ فرزندش را نزد خداوند متعال ، اندوخته‏اى سودمند براى روز نياز و نادارى به حساب آورد.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
422

۵ / ۱۳

آيَةُ الاِستِرجاعِ وَامرَأَةٌ مِن أهلِ البادِيَةِ

۶۱۴.مُسكّن الفؤاد : عَن بَعضِهِم قالَ: خَرَجتُ أنَا وصَديقٌ لي إلَى البادِيَةِ ، فَضَلَلنَا الطَّريقَ ، فَإِذا نَحنُ بِخَيمَةٍ عَن يَمينِ الطَّريقِ فَقَصَدنا نَحوَها فَسَلَّمنا ، فَإِذا بِامرَأَةٍ تَرُدُّ عَلَينَا السَّلامَ ، وقالَت: ما أنتُم؟ قُلنا: ضالّونَ فَأَتَيناكُم فَاستَأنَسنا بِكُم ، فَقالَت: يا هؤُلاءِ ، وَلّوا وُجوهَكُم عَنّي ، حَتّى‏ أقضِيَ مِن حَقِّكُم ما أنتُم لَهُ أهلٌ ، فَفَعَلنا ، فَأَلقَت لَنا مِسحاً۱ ، وقالَت: اِجلِسوا عَلَيهِ إلى‏ أن يَأتِيَ ابني.
ثُمَّ جَعَلَت تَرفَعُ طَرَفَ الخَيمَةِ وتَرُدُّها ، إلى‏ أن رَفَعَتهُ مَرَّةً فَقالَت: أسأَلُ اللَّهَ بَرَكَةَ المُقبِلِ ، أمَّا البَعيرُ فَبَعيرُ ابني ، وأمَّا الرّاكِبُ فَلَيسَ هُوَ بِهِ ، قالَ: فَوَقَفَ الرّاكِبُ عَلَيها ، وقالَ: يا اُمَّ عَقيلٍ ، عَظَّمَ اللَّهُ أجرَكِ في عَقيلٍ وَلَدِكِ ، فَقالَت: وَيحَكَ ماتَ! قالَ: نَعَم ، قالَت: وما سَبَبُ مَوتِهِ؟ قالَ: اِزدَحَمَت عَلَيهِ الإِبِلُ فَرَمَت بِهِ فِي البِئرِ ، فَقالَت: اِنزِل وَاقضِ ذِمامَ القَومِ ، ودَفَعَت إلَيهِ كَبشاً فَذَبَحَهُ وأصلَحَهُ ، وقَرَّبَ إلَينَا الطَّعامَ ، فَجَعَلنا نَأكُلُ ، ونَتَعَجَّبُ مِن صَبرِها.
فَلَمّا فَرَغنا خَرَجَت إلَينا وقالَت: يا قَومُ ، هَل فيكُم مَن يُحسِنُ مِن كِتابِ اللَّهِ شَيئاً فَقُلتُ: نَعَم ، قالَت: فَاقرَأ عَلَيَّ آياتٍ أتَعَزّى‏ بِها عَن وَلَدي ، فَقُلتُ: يَقولُ اللَّهُ عزّ وجلّ: (وَبَشِّرِ الصَّبِرِينَ * الَّذِينَ إِذَا أَصَبَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَ جِعُونَ * أُوْلاَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَ تٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُوْلاَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ)۲ قالَت: بِاللَّهِ ، إنَّها في كِتابِ اللَّهِ هكَذا؟ قُلتُ: وَاللَّهِ إنَّها لَفي كِتابِ اللَّهِ هكَذا ، فَقالَت: السَّلامُ عَلَيكُم ، ثُمَّ صَفَّت قَدَمَيها وصَلَّت رَكَعاتٍ ، ثُمَّ قالَت: اللَّهُمَّ إنّي قَد فَعَلتُ ما أمَرتَني بِهِ ، فَأَنجِز لي ما وَعَدتَني بِهِ ، ولَو بَقِيَ أحَدٌ لِأَحَدٍ - قالَ: فَقُلتُ في نَفسي تَقولُ: لَبَقِيَ ابني لِحاجَتي إلَيهِ ، فَقالَت - : لَبَقِيَ مُحَمَّدٌ صلى اللَّه عليه و آله لِاُمَّتِهِ.
فَخَرَجتُ وأنَا أقولُ: ما رَأَيتُ أكمَلَ مِنها ولا أجزَلَ ، ذَكَرَت رَبَّها بِأَكمَلِ خِصالِهِ وأجمَلِ خِلالِهِ. ثُمَّ إنَّها لَمّا عَلِمَت أنَّ المَوتَ لا مَدفَعَ لَهُ ، ولا مَحيصَ عَنهُ ، وأنَّ الجَزَعَ لا يُجدي نَفعاً ، وَالبُكاءَ لا يَرُدُّ هالِكاً ، رَجَعَت إلَى الصَّبرِ الجَميلِ ، وَاحتَسَبَتِ ابنَها عِندَ اللَّهِ تَعالى‏ ذَخيرَةً نافِعَةً لِيَومِ الفَقرِ وَالفاقَةِ.۳

1.المِسْح : الكساءُ من الشَّعَر (لسان العرب : ج ۲ ص ۵۹۶ «مسح») .

2.البقرة : ۱۵۵ - ۱۵۷ .

3.مسكّن الفؤاد : ص ۷۶ ، بحار الأنوار : ج ۸۲ ص ۱۵۲ ح ۱ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8619
صفحه از 506
پرینت  ارسال به