چوب‏دستى من است . به آن تكيه مى‏دهم ، و با آن براى گوسفندانم برگ مى‏ريزم ، و كارهاى ديگرى براى من از آن بر مى‏آيد).
شب تاريك است و هوا سرد و موسى به دنبال آتشى است كه همسر دردمندش را بدان گرم سازد . ناگه نورى از دور مى‏بيند و به سويش مى‏شتابد. ندايى از غيب مى‏شنود و خويشتن را در محضر حقيقت هستى مى‏بيند. خداوند با او سخن مى‏گويد و از او مى‏پرسد: اى موسى! آنچه به دست دارى چيست؟ موسى فقط مى‏توانست در يك كلمه پاسخ دهد: «عصا» يا بگويد: «اين عصاى من است»؛ اما به اين بسنده نكرد، چون نمى‏خواست گفتگويش با محبوب راستين، فرجام يابد. پيشگاه معشوق و هنگام يافتن گم‏شده، آستان دلدادگى و مقام اطناب است . از اين رو ، قرآن از زبان موسى گزارش مى‏دهد كه گفت: «اين عصاى من است، بر آن تكيه مى‏زنم و با آن براى گوسفندانم [از درختان‏] برگ مى‏ريزم، و مرا در آن نيازها و سودهاى ديگر است».
گريزهاى زيبا و سزامند كه در كتب ادبى با عنوان «حُسن تخلّص» و «استطراد» و «حسن ختام» نامبردار است، از جمله جلوه‏هاى بلاغت قرآن است:
(فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْءَ تُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِن وَرَقِ الْجَنَّةِ ... يَبَنِى‏ءَادَمَ قَدْ أَنزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَ رِى سَوْءَ تِكُمْ وَرِيشًا وَلِبَاسُ التَّقْوَى‏ ذَ لِكَ خَيْرٌ .^۱
آن دو را با فريب به سقوط كشاند . وقتى آنها از درخت چشيدند ، زشتى‏هايشان براى خودشان نمايان شد . و به چسبانيدن برگ‏هاى بهشت پرداختند ... اى فرزندان آدم ، ما بر شما لباسى فرو فرستاديم كه زشتى شما را مى‏پوشاند و زينتى است . و لباس تقوا ، بهترين است).
در اين آيات، سخن از بهشت‏زيستى آدم و همسر او حوّاست تا اين كه شيطان

انسان با خدا تأكيد كند. با تعبير «عبادى» به جاى «ناس» ، عنايت خاصّ خود را نثار بندگان خويش كرده است. در اين عبارت ، در پاسخ، هيچ فعلى را واسطه نكرده و نگفته است: «إذا سألك عبادى عنّى فقل: إنه قريب»، تا قرب معنوى و بى‏واسطه خود را برساند. به آن هم بسنده نكرده و با «إنّ» نيز تأكيد فرموده است كه بدون ترديد، نزديكم. به جاى فعل «أقربُ» صفت «قريب» را به كار گرفته تا معناى ثبات و افزونىِ قرب را نشان دهد. فعل مضارع «اجيب (= اجابت مى‏كنم) ، دلالت بر استمرار و پيوستگى اجابت الهى دارد. «اذا دعان» يعنى هر گاه كه حقيقتاً مرا بخوانند. همين و بس؛ بى‏هيچ شرط ديگر.^۱
به نمونه ديگرى از ايجاز قرآن در ترسيم صحنه پر شكوه استقبال فرشتگان رحمت از ايمانيان به هنگام ورود به عالم آخرت بنگريد:
(وَالْمَلَئِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِم مِّن كُلِ‏ّ بَابٍ * سَلَمٌ عَلَيْكُم بِمَا صَبَرْتُمْ ؛^۲ فرشتگان از هر درى بر آنها وارد مى‏شوند: «سلام بر شما كه پايدارى ورزيديد»).
تقدير سخن، چنين است : «قائلين لهم سلام عليكم» يا «يقولون لهم سلام عليكم»؛ ولى براى ايجاز، پس از بيان ورود فرشتگان، بدون فاصله، تعبير «سلام عليكم» آورده شده و باقى حذف گرديده است.
بلاغت قرآن، تنها در ايجاز خلاصه نمى‏شود؛ آن جا كه اطناب ضرورت دارد، هنر و زيبايى اطناب، ظاهر مى‏شود:
(وَمَا تِلْكَ بِيَمِينِكَ يَمُوسَى‏ * قَالَ هِىَ عَصَاىَ أَتَوَكَّؤُاْ عَلَيْهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَى‏ غَنَمِى وَ لِىَ فِيهَا مََارِبُ أُخْرَى‏ ؛^۳ اى موسى ، اين چيست در دستت ؟ گفت : اين