67
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم

فصل چهارم : نام‏گذارى و بيان ويژگى برخى آيات‏

۴ / ۱

فراگيرترين آيه‏

۸۰۰.مسند ابن حنبل - به نقل از ثوبان - : پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود : «دوست ندارم كه دنيا و آنچه در آن است ، به ازاىِ اين آيه از آنِ من باشد: (اى بندگان من كه بر خويشتن ، ستم كرده‏ايد! از رحمت خدا ، نوميد مشويد. در حقيقت، خدا ، همه گناهان را مى‏آمرزد، كه او خود ، آمرزنده مهربان است)» .
مردى گفت : اى پيامبر خدا! پس كسى كه شرك ورزيده است [آيا اين آيه ، شامل حال او هم مى‏شود]؟
پيامبر صلى اللَّه عليه و آله سكوت كرد و سپس سه بار فرمود: «بجز كسى كه شرك ورزيده است» .

۸۰۱.تفسير الطبرى - به نقل از ابن سيرين - : على عليه السلام پرسيد: «فراگيرترين آيه قرآن ، كدام است؟» . هر كس آيه‏اى از قرآن را نام برد: (و هر كس كار بدى كند يا بر خويشتن ستم ورزد ، سپس از خدا آمرزش بخواهد، خدا را آمرزنده مهربان خواهد يافت) و مانند اين آيه. على عليه السلام فرمود : «در قرآن ، آيه‏اى گسترده‏تر از اين آيه نيست: (اى بندگان من كه بر خويشتن ستم كرده‏ايد!)» تا آخر آيه.

۸۰۲.امام على عليه السلام: در قرآن ، آيه‏اى فراگيرتر از (اى بندگان من كه بر خويشتن ستم كرده‏ايد ! ...) ، وجود ندارد. گفته شده: اين آيه ، در باره وحشى، قاتل حمزه، نازل شد ، آن گاه كه خواست اسلام آورد ؛ امّا ترسيد كه توبه‏اش پذيرفته نشود و چون اين آيه نازل شد ، اسلام آورد. به پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله گفته شد: اى پيامبر خدا! اين آيه اختصاص به او دارد يا شامل حالِ همه مسلمانان مى‏شود؟ پيامبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود: «شامل همه مسلمانان مى‏شود» .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم
66

الفصل الرابع: تَسْمِيَّةُ بَعْضِ الآياتِ وَتَوصِيفُها

۴ / ۱

أوسَعُ الآياتِ‏

۸۰۰.مسند ابن حنبل عن ثوبان عن رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله : ما اُحِبُّ أنَّ لِيَ الدُّنيا وما فيها بِهذِهِ الآيَةِ: «يَعِبَادِىَ الَّذِينَ أَسْرَفُواْ عَلَى‏ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُواْ مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» . فَقالَ رَجُلٌ: يا رَسولَ اللَّهِ ، فَمَن أشرَكَ؟ فَسَكَتَ النَّبِيُّ صلى اللَّه عليه و آله ، ثُمَّ قالَ: إلّا مَن أشرَكَ - ثَلاثَ مَرّاتٍ - .۱

۸۰۱.تفسير الطبري عن ابن سيرين : قالَ عَلِيٌّ عليه السلام: أيُّ آيَةٍ فِي القُرآنِ أوسَعُ؟ فَجَعَلوا يَذكُرونَ آياتٍ مِنَ القُرآنِ: «وَمَن يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَّحِيمًا» ونَحوَها ، فَقالَ عَلِيٌّ عليه السلام: ما فِي القُرآنِ آيَةٌ أوسَعُ مِن «يَعِبَادِىَ الَّذِينَ أَسْرَفُواْ عَلَى‏ أَنفُسِهِمْ» ... إلى‏ آخِرِ الآيَةِ .۲

۸۰۲.الإمام عليّ عليه السلام : ما فِي القُرآنِ آيَةٌ أوسَعُ مِن: «يَعِبَادِىَ الَّذِينَ أَسْرَفُواْ» الآيَةَ ... وقيلَ: إنَّ الآيَةَ نَزَلَت في وَحشِيٍّ قاتِلِ حَمزَةَ حينَ أرادَ أن يُسلِمَ وخافَ أن لا تُقبَلَ تَوبَتُهُ ، فَلَمّا نَزَلَتِ الآيَةُ أسلَمَ ، فَقيلَ: يا رَسولَ اللَّهِ ، هذِهِ لَهُ خاصَّةً أم لِلمُسلِمينَ عامَّةً؟ فَقالَ صلى اللَّه عليه و آله: بَل لِلمُسلِمينَ عامَّةً .۳

1.مسند ابن حنبل: ج ۸ ص ۳۲۰ ح ۲۲۴۲۵ ، شعب الإيمان: ج ۵ ص ۴۲۳ ح ۷۱۳۷ ، المعجم الأوسط: ج ۱ ص ۶۲ ح ۱۷۴ وليس فيه ذيله من «فقال رجل» ، كنز العمّال : ج ۱ ص ۵۸۰ ح ۲۶۳۰ .

2.تفسير الطبري : ج ۱۲ الجزء ۲۴ ص ۱۶ ، حسن الظنّ باللَّه لابن أبي الدنيا : ص ۶۵ ح ۶۶ ، كنز العمّال : ج ۲ ص ۴۹۲ ح ۴۵۸۱ .

3.مجمع البيان: ج ۸ ص ۷۸۴ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 6992
صفحه از 442
پرینت  ارسال به