نمود كه به اختلافات و نيز تغيير و تحريف معنوى قرآن كريم پايان بخشد.
روايات در باره معرفى نخستين اعراب‏گذار قرآن (ثبت‏كننده نشانه‏هاى اِعرابى) مختلف اند .^۱ معمولاً از ابو الأسود دُئِلى (م ۶۹ق) به عنوان آغازگر اعراب‏گذارى قرآن كريم ياد مى‏شود كه اين كار را به كمك يحيى بن يَعمر انجام داد. در آغاز، اعراب‏گذارى بسيار ساده بود و براى نشان دادن اعراب ، از نقطه سود مى‏جستند، بدين صورت كه براى نصب، نقطه‏اى روى حرف پايانى كلمه، براى جر، نقطه‏اى زير آن، و براى رفع، نقطه‏اى بعد از همان حرف مى‏نهادند.^۲ براى تنوين هم از دو نقطه به همان شكل استفاده مى‏شد. در اين زمان هنوز براى تمايز حروف مشابه، از نقطه كمك گرفته نمى‏شد و نقطه‏هاى اِعرابى نيز به رنگى متفاوت با رنگ حروف و كلمات، ثبت مى‏شدند.^۳ گفتنى است كه اين اعراب‏گذارى، مطابق نظر مشهور و مقبول مسلمانان صورت پذيرفت.
پس از حدود يك قرن، به دست خليل بن احمد فراهيدى (م ۱۷۵ق) شكل‏هاى خاص، جاى گزين نقطه‏هاى اعرابى شد. وى براى نصب، مستطيلى بر روى حرف، براى جر، مستطيلى زير آن، و براى ضمّه واوى كوچك بالاى آن مى‏نهاد و براى هر يك از تنوين‏ها شكل مشابه همان حركت اوّل را بر آن مى‏افزود. او همچنين براى نشان دادن تشديد از دندانه حرف «س» و براى سكون از سَرِ حرف «ص» استفاده مى‏كرد. نشانه‏ها سپس به تدريج، افزون بر نشان دادن اِعراب در حرف پايانى كلمه، براى نشان دادن حركت ساير حروف كلمه نيز به كار مى‏رفتند.^۴ تا اين زمان (نيمه

رَفْعُ عشْرِ درجاتٍ .^۱
هر كس قرآن بخواند ، و الفاظ آن را درست بخواند ، براى هر حرف ، ده حسنه ، كفاره ده گناه و بالا رفتن ده مرتبه در نظر گرفته مى‏شود .
نيز در روايتى ديگر از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله اعرابِ كلام، مقدمه‏اى براى اعراب قرآن دانسته شده است: «أَعْرِبوا الكلامَ كىْ تَعرِبُوا القرآنَ».^۲ در اين جا مراد از اعراب، تلفظ صحيح و واضح كلمات است كه مى‏تواند هم به تلفظِ صحيحِ حركتِ آخرِ كلمات مربوط باشد و هم به تلفظ درست همه حروف و صداهاى حروف يك كلمه .

پيشينه اِعراب‏

اعراب، از ويژگى‏هاى زبان عربى است كه نقشى تعيين‏كننده در مفاهمه و تفاهم دارد . بنا بر اين به طور طبيعى، اعراب، همزاد زبان عربى است و اين زبان بدون اعراب، قادر به بازتاباندن معنا نيست؛ اما پيشينه «دانش اِعراب» و نشانه‏هاى اِعرابى - يعنى نشانه‏هايى كه بر نوع اعراب كلمات دلالت مى‏كنند - به سده نخست هجرى باز مى‏گردد و مى‏توان گفت دانش اِعراب، بويژه اعراب قرآن، از دامان قرآن كريم برخاسته است.^۳
كاتبان وحى، در آغاز، هنگام نگاشتن قرآن، كلمات را بدون نقطه و اِعراب، ثبت مى‏كردند. شايد ثبت قرآن بدون اين نشانه‏ها براى صلى اللَّه عليه و آله كسانى كه در عصر پيامبر مى‏زيستند، مشكلى نمى‏آفريد؛ اما براى نسل‏هاى بعد و نيز مردم غير عربى كه به اسلام گرويده و با مسلمانان آميخته بودند، گاه موجب قرائت به گونه‏هاى مختلف مى‏شد و معانى را دگرگون مى‏ساخت . از اين رو نياز به راهكارى جامع ضرورى