217
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم

۱۰۶۲.امام صادق عليه السلام - در باره اين آيه : (كسانى كه به آنان كتاب داديم [و] آن را چنان كه بايسته تلاوت آن است، تلاوت مى‏كنند) - : [يعنى ]آياتش را شمرده شمرده مى‏خوانند ، براى فهم معانى آن تلاش مى‏نمايند ، به احكامش عمل مى‏كنند، به وعده‏هايش اميدوارند و از تهديدهايش مى‏هراسند ، از داستان‏هايش عبرت مى‏گيرند و فرمان‏هايش را به جا مى‏آورند و از نهى‏هايش دورى مى‏كنند. به خدا سوگند كه تلاوت بايسته قرآن، به حفظ آيات آن و پشت سرِ هم خواندن حروف و كلماتش و تلاوت سوره‏هاى آن و خواندن اَعشار۱ و اَخماس آن نيست - كه حروف و كلماتش را حفظ كردند و حدود و معانى‏اش را فرو نهادند - ؛ بلكه [تلاوت بايسته آن‏] به تدبّر و تأمّل در آيات آن و به كار بستن احكام آن است . خداوند متعال ، فرموده است: (كتابى است خجسته كه به سوى تو فرو فرستاديم تا در آيات آن ، تدبّر كنند).

۱۰۶۳.امام صادق عليه السلام: حقّ تلاوت ، عبارت است از: درنگ كردن در هنگام ياد شدن از بهشت و دوزخ، و درخواست كردن از اوّلى و پناه بردن به خدا از دومى.

ب - چنگ زدن‏

قرآن‏

(پس در آنچه به سوى تو وحى شده است ، چنگ در زن، كه تو بر راهى راست ، قرار دارى).

حديث‏

۱۰۶۴.صحيح مسلم - به نقل از زيد بن اَرقَم - : روزى پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در آبگيرى به نام خُم، واقع در ميان راه مكّه و مدينه، براى ما به سخنرانى ايستاد و نخست ، خدا را سپاس گفت و ستود و پند و اندرز داد . آن گاه فرمود: «امّا بعد، هان ، اى مردم! من بشرى هستم و زودا كه پيك پروردگارم بيايد و دعوت حق را لبّيك گويم . من در ميان شما ، دو چيز گران‏سنگ بر جا مى‏گذارم: يكى كتاب خدا كه در آن ، راه‏نمايى و روشنايى است . پس كتاب خدا را بگيريد و به آن ، چنگ در زنيد».
آن گاه، به كتاب خدا، تشويق و ترغيب كرد و سپس فرمود: «و [ديگرى ]خانواده‏ام. خدا را به ياد شما مى‏آورم در باره خانواده‏ام. خدا را به يادتان مى‏آورم در باره خانواده‏ام. خدا را به يادتان مى‏آورم در باره خانواده‏ام!» .

1.اَعشار: ده آيه‏ها ؛ دايره‏هاى كوچكى كه در قرون نخست هجرى ، كاتبان مسلمان ، در قرآن‏ها در پايان هر ده آيه ، با آب طلا و غير آن ، ترسيم مى‏كردند و امروزه در پايان هر يك آيه مى‏آورند و شماره آيه در داخل آن ، نوشته مى‏شود (ر . ك : لغت‏نامه دهخدا) .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم
216

۱۰۶۲.الإمام الصادق عليه السلام - في قَولِهِ تَعالى‏: «الَّذِينَ ءَاتَيْنَهُمُ الْكِتَبَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ» - : يُرَتِّلونَ آياتِهِ ويَتَفَقَّهونَ فيهِ ، ويَعمَلونَ بِأَحكامِهِ ، ويَرجونَ وَعدَهُ ويَخافونَ وَعيدَهُ ، ويَعتَبِرونَ بِقَصَصِهِ ، ويَأتَمِرونَ بِأَوامِرِهِ ويَتَناهَونَ عَن نَواهيهِ .
ما هُوَ وَاللَّهِ حِفظُ آياتِهِ ، ودَرسُ حُروفِهِ وتِلاوَةُ سُوَرِهِ ، ودَرسُ أعشارِهِ وأخماسِهِ ، حَفِظوا حُروفَهُ وأضاعوا حُدودَهُ ، وإنَّما تَدَبُّرُ آياتِهِ وَالعَمَلُ بِأَحكامِهِ ، قالَ اللَّهُ تَعالى‏: «كِتَبٌ أَنزَلْنَهُ إِلَيْكَ مُبَرَكٌ لِّيَدَّبَّرُواْ ءَايَتِهِ»۱ .۲

۱۰۶۳.عنه عليه السلام : حَقُّ التِّلاوَةِ : الوُقوفُ عِندَ ذِكرِ الجَنَّةِ وَالنّارِ ؛ يَسأَلُ فِي الاُولى‏ ، ويَستَجيرُ مِنَ الاُخرى‏ .۳

ب - التَّمَسُّكُ‏

الكتاب‏

(فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِى أُوحِىَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى‏ صِرَ طٍ مُّسْتَقِيمٍ) .۴

الحديث‏

۱۰۶۴.صحيح مسلم عن زيد بن أرقم : قامَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله يَوماً فينا خَطيباً بِماءٍ يُدعى‏ خُمّاً ، بَينَ مَكَّةَ وَالمَدينَةِ ، فَحَمِدَ اللَّهَ وأثنى‏ عَلَيهِ ووَعَظَ وذَكَّرَ ، ثُمَّ قالَ :
«أمّا بَعدُ ، ألا أيُّهَا النّاسُ ، فَإِنَّما أنَا بَشَرٌ يوشِكُ أن يَأتِيَ رَسولُ رَبّي فَاُجيبَ ، وأنَا تارِكٌ فيكُم ثَقَلَينِ: أوَّلُهُما كِتابُ اللَّهِ فيهِ الهُدى‏ وَالنّورُ ، فَخُذوا بِكِتابِ اللَّهِ وَاستَمسِكوا بِهِ» فَحَثَّ عَلى‏ كِتابِ اللَّهِ ورَغَّبَ فيهِ ، ثُمَّ قالَ: «وأهلُ بَيتي ، اُذَكِّرُكُمُ اللَّهَ في أهلِ بَيتي ، اُذَكِّرُكُمُ اللَّهَ في أهلِ بَيتي ، اُذَكِّرُكُمُ اللَّهَ في أهلَ بَيتي» .۵

1.ص : ۲۹ .

2.إرشاد القلوب : ص ۷۸ ، تفسير البرهان : ج ۱ ص ۳۱۶ ح ۵۹۹ .

3.تفسير التبيان : ج ۱ ص ۴۴۲ ، تفسير العيّاشي : ج ۱ ص ۵۷ ح ۸۴ عن أبي بصير نحوه ، مجمع البيان : ج ۱ ص ۳۷۵ وفيه «يستعيذ» بدل «يستجير» ، بحار الأنوار : ج‏۹۲ ص ۲۱۴ ح ۱۲ .

4.الزخرف : ۴۳ .

5.صحيح مسلم : ج ۴ ص ۱۸۷۳ ح ۳۶ ، سنن الدارمي : ج ۲ ص ۸۸۹ ح ۳۱۹۸ ، مسند ابن حنبل : ج ۷ ص ۷۵ ح ۱۹۲۸۵ ، المعجم الكبير : ج ۵ ص ۱۸۳ ح ۵۰۲۸ ، كنز العمّال : ج ۱ ص ۱۷۸ ح ۸۹۸ ؛ العمدة : ص ۶۹ ح ۸۴ ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۱۱۴ ح ۲۳ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7571
صفحه از 442
پرینت  ارسال به