پژوهشى در باره روايات فراموش كردن قرآن پس از حفظ آن‏^۱

محدّثان و فقيهان ، در تبيين و جمع بندى روايات ناظر به نسيان قرآن ، آراى گوناگونى دارند كه در پى مى‏آيد :
۱. حرمت كوتاهى عمدى در تكرار و مواظبت به گونه‏اى كه به فراموشى قرآن بينجامد.
اين وجه ، از مفهوم عبارت محدّثانى مانند شيخ حرّ عاملى رحمه اللَّه عليه و محدّث نورى رحمه اللَّه عليه به دست مى‏آيد؛ زيرا آن دو بزرگوار ، عنوانِ باب حاوى اين احاديث را چنين قرار داده‏اند: «باب أنّه لا يجوز ترك القرآن تركاً يؤدى إلى النسيان»؛ باب جايز نبودن ترك قرآن به گونه‏اى كه به فراموشى آن بينجامد.^۲
هم‏چنين شيخ حرّ عاملى ذيل حديثى در همين باب‏^۳ كه بر نفى حرمت نسيان دلالت دارد مى‏نويسد:
أقولُ : هذا مَحمولٌ عَلى مَن نَسِىَ بِغَيرِ تَفريطٍ وَ لا تَقصيرٍ وَ لَم يَكُن سَبَبُهُ التَّركَ وَ التَّهاوُنَ كَما مَرَّ .^۴
اين ، براى كسى است كه بدون كم‏كارى و كوتاهى ، آن را فراموش كرده ، و علت