123
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم

۸۹۱.امام صادق عليه السلام: «حا ميم»ها، گل‏هاى خوش‏بوى قرآن اند. پس هر گاه آنها را خوانديد ، خدا را براى حفظ و قرائت آنها، بسيار سپاس گوييد. بنده ، هنگامى كه [به نماز ]مى‏ايستد و «حا ميم»ها را مى‏خواند ، از دهانش خوش‏بوتر از مُشك پُر بو و عَنبر ، خارج مى‏شود، و خداوند عزّ وجلّ بر تلاوت كننده و خواننده آنها ، رحمت مى‏آورد، و به همسايگان و دوستان و آشنايان و همه خويشاوندان و نزديكانش ، رحم مى‏كند، و در قيامت ، عرش و كرسى و فرشتگان مقرّب خدا ، برايش طلب آمرزش مى‏كنند.

۵ / ۱۰

طَواسين قرآن‏۱

۸۹۲.امام زين العابدين عليه السلام - آن جا كه در دعاى خود از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله ياد مى‏كند - : و كتابِ فرو فرستاده به سوى او، و سَبْع مَثانىِ وحى شده به او را به وى اختصاص دادى و آن را «قرآن» ناميدى، و لقب «فرقان بزرگ» را بر وى نهادى، و تو - كه نامت بزرگ است - ، فرمودى: (هر آينه ، به تو سَبْع مَثانى و قرآن بزرگ را عطا كرديم) ، و تو - كه سخنت بِشْكوه است - ، آن گاه كه به نام‏هايى خاص ، ويژه‏اش گردانيدى، به او فرمودى : (طا . ها! ما قرآن را بر تو فرو نفرستاديم كه به رنج در افتى) و تو - كه فرموده‏ات ارجمند است - ، فرمودى: (يا . سين! سوگند به قرآن حكمت‏آموز)، و تو - كه نام‏هايت مقدّس اند - ، فرمودى: (صاد! سوگند به قرآنِ پُراندرز)، و تو - كه نعمت‏ها و الطافت ، بزرگ اند - ، فرمودى: (قاف ! سوگند به قرآنِ باشُكوه).
پس او را به اين ممتاز گردانيدى كه به وى سوگند خوردى - آن گاه كه نامش را بُردى - و قرآن را در كنارش نهادى. بنا بر اين، هر مورد سوگندى كه در كتابت آمده و قرآن به دنبال آن ياد شده ، نام اوست . اين ، شرافتى است كه وى را بِدان ، سرفراز كرده‏اى و فضيلتى است كه ارمغان وى قرار داده‏اى . زبان‏ها و فهم‏ها از بيان مراد تو از آن ، ناتوان اند و در شناختِ ستايش تو از او ، درمانده‏اند.
پس - اى خداوند بس شُكوهمند - ، تو در تأكيد [و تأييد ]كتابت و پذيرش آنچه در آن آمده است ، فرموده‏اى: (اين است كتابِ ما كه عليه شما ، به حق ، سخن مى‏گويد)، و تو - اى خداوند توانا و بزرگ - فرموده‏اى: (ما هيچ چيزى را در كتاب ( لوح محفوظ ) ، فروگذار نكرده‏ايم)، و تو - اى خداوند والا و بلندمرتبه - ، در بيشترينه آغازهاى آن (قرآن) فرموده‏اى: (الف . لام . را! اين است آياتِ كتابِ حكمت‏آموز) و (الف . لام . را ! كتابى است كه آيات آن ، استحكام يافته) و (الف . لام . را ! كتابى است كه آن را به سوى تو فرود آورديم) و (الف . لام . را ! اين است آيات كتابِ روشنگر) و (الف . لام . را ! اين است كتابى كه در [حقّانيت ]آن ، هيچ شكّى نيست) ، و امثال اينها از سوره‏هاى طواسين و حواميم. در همه اينها ، كتاب را همراه با سوگند آورده‏اى كه آن سوگند ، نام كسى است كه او را براى وحى خويش ، ويژه گردانيدى و راز غيب خود را به او سپردى.

1.سوره‏هايى كه با «طا . سين» آغاز مى‏شوند.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم
122

۸۹۱.الإمام الصادق عليه السلام : الحَواميمُ رَياحينُ القُرآنِ ؛ فَإِذا قَرَأتُموها فَاحمَدُوا اللَّهَ وَاشكُروهُ كَثيراً لِحِفظِها وتِلاوَتِها ، إنَّ العَبدَ لَيَقومُ ويَقرَأُ الحَواميمَ فَيَخرُجُ مِن فيهِ أطيَبُ مِنَ المِسكِ الأَذفَرِ وَالعَنبَرِ ، وإنَّ اللَّهَ عزّ وجلّ لَيَرحَمُ تالِيَها وقارِيَها ، ويَرحَمُ جيرانَهُ وأصدِقاءَهُ ومَعارِفَهُ ، وكُلَّ حَميمٍ وقَريبٍ لَهُ ، وإنَّهُ فِي القِيامَةِ يَستَغفِرُ لَهُ العَرشُ وَالكُرسِيِّ ومَلائِكَةُ اللَّهِ المُقَرَّبونَ .۱

۵ / ۱۰

طَواسينُ القُرآنِ‏۲

۸۹۲.الإمامُ زين العابدين عليه السلام - و هُوَ يَذكُرُ النَّبِيَّ الأَعظَمَ صلى اللَّه عليه و آله في دُعائِهِ - : ... و خَصَصتَهُ بِالكِتابِ المُنزَلِ عَلَيهِ، وَ السَّبعِ المَثانِي الموحاةِ إلَيهِ، و أسمَيتَهُ القُرآنَ ، وأكنَيتَهُ الفُرقانَ العَظيمَ، فَقُلتَ جَلَّ اسمُكَ : «وَ لَقَدْ ءَاتَيْنَكَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِى وَ الْقُرْءَانَ الْعَظِيمَ»۳ ، و قُلتَ جَلَّ قَولُكَ لَهُ حينَ اختَصَصتَهُ بِما سَمَّيتَهُ بِهِ مِنَ الأَسماءِ: «طه * مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْءَانَ لِتَشْقَى‏»۴ ، و قُلتَ عَزَّ قَولُكَ: «يس * وَ الْقُرْءَانِ الْحَكِيمِ»۵ ، و قُلتَ تَقَدَّسَت أسماؤُكَ: «ص وَ الْقُرْءَانِ ذِى الذِّكْرِ»۶ ، و قُلتَ عَظُمَت آلاؤُكَ: «ق وَ الْقُرْءَانِ الْمَجِيدِ»۷ .
فَخَصَصتَهُ أن جَعَلتَهُ قَسَمَكَ حينَ أسمَيتَهُ و قَرَنتَ القُرآنَ مَعَهُ ؛ فَما في كِتابِكَ مِن شاهِدِ قَسَمٍ وَ القُرآنُ مُردَفٌ بِهِ إلّا و هُوَ اسمُهُ، و ذلِكَ شَرَفٌ شَرَّفتَهُ بِهِ، و فَضلٌ بَعَثتَهُ إلَيهِ، تَعجُزُ الأَلسُنُ وَالأَفهامُ عَن وَصفِ مُرادِكَ بِهِ، و تَكِلُّ عَن عِلمِ ثَنائِكَ عَلَيهِ، فَقُلتَ عَزَّ جَلالُكَ في تَأكيدِ الكِتابِ و قَبولِ ما جاءَ فيهِ : «هَذَا كِتَبُنَا يَنطِقُ عَلَيْكُم بِالْحَقِ‏ّ» ۸ ، و قُلتَ عَزَزتَ و جَلَلتَ : «ما فَرَّطْنَا فِى الْكِتَبِ مِن شَىْ‏ءٍ»۹ ، و قُلتَ تَبارَكتَ و تَعالَيتَ في عامَّةِ ابتِدائِهِ : «الر تِلْكَ ءَايَتُ الْكِتَبِ الْحَكِيمِ» ۱۰ ، و «الر كِتَبٌ أُحْكِمَتْ ءَايَتُهُ»۱۱ ، و «الر كِتَبٌ أَنزَلْنَهُ إِلَيْكَ» ۱۲ ، و «الر تِلْكَ ءَايَتُ الْكِتَبِ الْمُبِينِ»۱۳ ، «الم * ذَ لِكَ الْكِتَبُ لَا رَيْبَ فِيهِ»۱۴ ، و في أمثالِها مِن سُوَرِ الطَّواسينِ وَالحَواميمِ، في كُلِّ ذلِكَ ثَنَّيتَ بِالكِتابِ مَعَ القَسَمِ الَّذي هُوَ اسمُ مَنِ اختَصَصتَهُ لِوَحيِكَ، وَاستَودَعتَهُ سِرَّ غَيبِكَ .۱۵

1.ثواب الأعمال: ص ۱۴۱ ح ۱ ، مجمع البيان : ج ۸ ص ۷۹۷ كلاهما عن أبي بصير ، وسائل الشيعة: ج ۴ ص ۸۰۸ ح ۱ .

2.وهي سُوَر : الشعراء ، النمل والقصص .

3.الحجر : ۸۷ .

4.طه : ۱ و ۲ .

5.يس : ۱ و ۲ .

6.ص : ۱ .

7.ق : ۱ .

8.الجاثية : ۲۹ .

9.الأنعام : ۳۸ .

10.يونس: ۱ .

11.هود : ۱ .

12.ابراهيم : ۱ .

13.يوسف : ۱ .

14.البقرة : ۱ و ۲ .

15.الإقبال : ج ۱ ص ۴۹۰ عن جابر بن عبداللَّه الأنصاري ، بحار الأنوار : ج ۹۱ ص ۸ ح ۳ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد سوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7084
صفحه از 442
پرینت  ارسال به