پژوهشى در باره ختم قرآن و مدّت آن‏^۱

واژه «ختم» در لغت ، به معناى رسيدن به پايان هر چيز است. ختم به معناى «مُهر نهادن بر چيزى» و ختام به معناى «مُهر» نيز از همين ريشه است.^۲ «ختم قرآن» در اصطلاح هماهنگ با مفهوم لغوى آن، به معناى قرائت قرآن كريم از آغاز تا پايان است. قرآن كريم از ختم سخنى به ميان نياورده، بلكه همگان را به قرائت به قدر ميسور فراخوانده است:
(فَاقْرَءُواْ مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْءَانِ .^۳
به هر ميزان كه ممكن است ، از قران بخوانيد).
بر پايه روايتى از امام صادق عليه السلام مراد از (مَا تَيَسَّرَ) مقدار تلاوتى است كه قارى مى‏تواند با خشوع قلب و صفاى باطن بخواند:
ما تَيَّسَرَ لَكُم فيهِ خُشُوعُ القَلبِ وَ صَفاءُ السِّرِّ .^۴
تا آن جا كه خشوع قلب و صفاى باطن ، همراهيتان مى‏كند .
كه طبعاً چنين قرائتى در حال نشاط روحى و شادابى انجام مى‏گيرد، نه از روى كسالت، خستگى و تكلّف.