337
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم

در ضرب قرآن به قرآن نيز ابتدا رأى و نظر شخصى با برداشت نادرست از قرآن ، بر آن تحميل مى‏شود و سپس با استخدام آن و در قالب قرآن، آن رأى و نظر ارائه مى‏گردد .
بنا بر اين در ضرب قرآن به قرآن ، چون از خود قرآن استفاده شده و آيه‏اى در برابر آيه ديگر - يا براى تفسير نادرست آيه ديگر - به‏كار برده شده با تفسير به رأى تفاوت دارد و چون استفاده از قرآن با اِعمال رأى و نظر صورت گرفته همان تفسير به رأى است.
۸. ايجاد اختلاف در قرآن، بروز جدال و مراء و مخاصمه و اختلاف در جامعه و در نتيجه گمراهى و هلاكت ملّت‏ها۱ و ايجاد شك و شبهه در قلب‏ها نسبت به قرآن و معارف آن،۲ از آثار فردى و اجتماعى ضرب قرآن به قرآن است . همچنين از آثار زيانبار ضرب قرآن به قرآن اين است كه ضاربان، قرآن را - كه از حيث علوم و معارف بسيار گسترده و در غناى كامل و «تبيان كلّ شى‏ءٍ» است - با نظرهاى كوتاه و غير عالمانه خويش محدود مى‏كنند و آن را در حدّ دانش خود تنزل داده، مانع شكوفايى و گسترش علوم قرآن در جامعه مى‏شوند.۳

1.المصنف ، عبد الرزاق : ج‏۱۱ ص‏۲۱۶؛ كنز العمّال : ج‏۱ ص‏۱۷۶؛ الآحاد و المثانى : ج‏۲ ص‏۱۰۹.

2.المصنف ، ابن ابى شبة : ج‏۷ ص‏۱۸۸.

3.تفسير الصافى : ج‏۱ ص‏۳۵ - ۳۶.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
336

و هماهنگى قرآن است و تفسير بدون استمداد از ساير آيات قرآنى از قبيل (جَعَلُواْ الْقُرْءَانَ عِضِينَ)۱يعنى پاره‏پاره كردن پيكر واحد و منسجم قرآن خواهد بود.۲
۵. در بسيارى از مواردِ ضرب قرآن به قرآن، ضارب بدون دانش لازم و با نگاهى سطحى به تجزيه و تحليل آيات مى‏پردازد و آيات را در برابر هم قرار مى‏دهد و در مواردى حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال مى‏كند . در حالى‏كه در چنين مواردى به تصريح روايات بايد به اهل دانش قرآن مراجعه كرد:
وَ ما جَهِلْتُم مِنهُ فَرُدُّوهُ إلى عالِمِه .۳
هر چه از آن نمى‏دانيد ، به داناى آن ارجاع دهيد .

۶. بر پايه برخى از روايات، ضرب قرآن به قرآن، از مصاديق جدال در قرآن است.۴ مجادله در قرآن ، يا به معناى جدال در عدم حقّانيت قرآن است و از كافران جهت ردّ قرآن سر مى‏زند،۵ يا به معناى جدال در معانى قرآن است كه از جاهلان صادر مى‏شود و در هر صورت در روايات از آن نهى شده است:
لا تُجادِلوا فِى القُرآنِ فَإِنَّ جِدالاً فيهِ كُفرٌ .۶
در قرآن مجادله نكنيد ؛ زيرا جدال كردن در آن ، كفر است .

۷. بر اساس برخى از آرا، ضرب قرآن به قرآن از مصاديق تفسير به رأى شمرده شده است.۷ از آن جا كه تفسير به رأى، به معناى اِعمال رأى و نظر و تحميل آن بر آيات است ، به ظاهر با ضرب قرآن به قرآن متفاوت است؛ اما حقيقت اين است كه

1.حجر : آيه ۹۱.

2.تفسير تسنيم : ج‏۱ ص‏۹۹.

3.مسند ابن حنبل : ج ۲ ص ۱۸۵ .

4.المعجم الاوسط : ج‏۱ ص‏۱۶۵ ؛ فيض القدير : ج‏۱ ص‏۱۶۵.

5.ر. ك: تفسير العياشى : ج‏۱ ص‏۱۸؛ المصنف ابن ابى شيبة : ج‏۷ ص‏۱۸۸؛ بحار الأنوار : ج‏۸۹ ص‏۳۹.

6.ر . ك : ص ۳۲۲ ح ۱۷۶۶ .

7.منية المريد : ص‏۳۶۹ ؛ تفسير العياشى : ج‏۱ ص‏۱۸.

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5717
صفحه از 580
پرینت  ارسال به