241
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم

۱۶۶۸.امام صادق: در باره هر آيه‏اى نگوييد: اين آيه مربوط به فلان مرد و آن آيه مربوط به فلان مرد است. بخشى از قرآن، [احكامِ‏] حلال و بخشى ديگر از آن، [احكامِ‏] حرام است و در آن، خبر پيشينيان شما و خبر آنچه پس از شماست و احكام مربوط به شماست. قرآن، اين چنين است.

۱۶۶۹.عيون أخبار الرضا عليه السلام - به نقل از محمّد بن زياد و محمّد بن يسار - : به امام حسن عليه السلام گفتيم: گروهى پيش ما هستند كه فكر مى‏كنند هاروت و ماروت، دو فرشته اند كه خداوند از ميان فرشتگان، آن دو را برگزيد، و زمانى كه نافرمانى انسان‏ها زياد شد، خداوند، آن دو را به اضافه يكى ديگر به دنيا فرستاد، و آن دو با زُهره آزموده شدند. آن دو تصميم داشتند با زهره زنا كنند و ميخوارگى نمايند و آدم بى‏گناهى را بكشند . خداوند عزّ وجلّ آن دو را در بابِل، عذاب كرد. جادوگران از آن دو، جادوگرى آموختند. خداوند متعال، آن زن را به صورت اين ستاره‏اى كه [نامش‏] زهره است، مسخ كرد.
امام عليه السلام فرمود: «پناه بر خدا از اين حرف‏ها! فرشتگان خداى متعال، معصوم هستند و با لطف خداى متعال، از كفر و زشتى‏ها در امان‏اند. خداوند عزّ وجلّ در باره آنها فرموده است: (آنچه را خداوند به آنها دستور داده، نافرمانى نمى‏كنند و هر چه دستور گرفته‏اند، انجام مى‏دهند) و خداى عزّ وجلّ فرموده است: (هر كه در آسمان‏ها و زمين است، براى اوست كسانى كه نزد اويند)، يعنى فرشتگان (از پرستش او تكبّر نمى‏كنند و درمانده نمى‏شوند. شب و روز تسبيح مى‏گويند و سستى نمى‏ورزند). خداوند عزّ وجلّ باز هم در باره فرشتگان فرموده است: (بلكه بندگانى گرامى اند، از او در گفتار، پيشى نمى‏گيرند، و به فرمان او عمل مى‏كنند. هر چه در برابر آنها و پشت سرشان است، مى‏داند. و شفاعت نمى‏كنند، مگر براى كسى كه [خدا] رضايت دهد، و آنها از ترس خدا هراسناك‏اند)».
سپس فرمود: «اگر آن گونه باشد كه آنان مى‏گويند، خداى عزّ وجلّ آن فرشتگان را خليفگان خود در زمين قرار داده، و آنان همانند پيامبران و امامان در زمين هستند. آيا مى‏شود كه پيامبران و امامان عليهم السلام مرتكب قتل و زنا شوند؟» .
سپس امام عليه السلام فرمود: «آيا نمى‏دانى كه خداى متعال، هرگز زمين را از پيامبر يا امامى از جنس بشر، خالى نمى‏گذارد؟ آيا خداوند عزّ وجلّ نمى‏فرمايد: (پيش از تو نفرستاديم) به سوى مردم (مگر مردانى را از اهل شهرها را كه به آنها وحى مى‏كنيم)؟ پس خبر داده كه فرشتگان را به زمين نفرستاده كه امام و حاكم شوند؛ بلكه به سوى پيامبر خدا فرستاده شده‏اند. آن دو گفتند: ما به امام عليه السلام گفتيم: بنا بر اين، ابليس هم فرشته نبوده است .
فرمود: «نه؛ بلكه از پريان بود. آيا نشنيده‏ايد كه خداى عزّ وجلّ مى‏گويد: (هنگامى كه به فرشتگان گفتيم: «براى آدم سجده كنيد»، [همگى‏] سجده كردند، جز ابليس، كه او از پريان بود). پس خداوند عزّ وجلّ خبر داده كه ابليس از پريان بود. و او كسى است كه خداى متعال در باره‏اش گفته است: (و پيش از آن (انسان)، پريان را از آتشى بى‏دود و سوزان آفريديم).


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
240

۱۶۶۸.الإمام الصادق عليه السلام : لا تَقولوا لِكُلِّ آيَةٍ هذِهِ رَجُلٌ ، وهذِهِ رَجُلٌ ، إنَّ مِنَ القُرآنِ حَلالاً ومِنهُ حَراماً ، وفيهِ نَبَأُ مَن قَبلَكُم ، وخَبَرُ ما بَعدَكُم ، وحُكمُ ما بَينَكُم ، فَهكَذا هُوَ .۱

۱۶۶۹.عيون أخبار الرضا عليه السلام عن محمّد بن زياد و محمّد بن سيّار : قُلنا لِلحَسَنِ بنِ عَلِيٍّ عليه السلام : فَإِنَّ قَوماً عِندَنا يَزعُمونَ أنَّ هاروتَ وماروتَ مَلَكانِ اختارَهُمَا اللَّهُ المَلائِكَةَ۲ لَمّا كَثُرَ عِصيانُ بَني آدَمَ ، وأنزَلَهُما مَعَ ثالِثٍ لَهُما إلى‏ دارِ الدُّنيا ، وأنَّهُمَا افتَتَنا بِالزُّهرَةِ ، وأرادا الزِّنا بها ، وشَرِبَا الخَمرَ ، وقَتَلاَ النَّفسَ المُحَرَّمَةَ ، وأنَّ اللَّهَ عزّ وجلّ يُعَذِبُّهُما بِبابِلَ ، وأنَّ السَّحَرَةَ مِنهُما يَتَعَلَّمونَ السِّحرَ ، وأنَّ اللَّهَ تَعالى‏ مَسَخَ تِلكَ المَرأَةَ هذَا الكَوكَبَ الَّذي هُوَ الزُّهرَةُ .
فَقالَ الإِمامُ عليه السلام : مَعاذَ اللَّهِ مِن ذلِكَ ، إنَّ مَلائِكَةَ اللَّهِ تَعالى‏ مَعصومونَ مَحفوظونَ مِنَ الكُفرِ وَالقَبائِحِ بِأَلطافِ اللَّهِ تَعالى‏ ، قالَ اللَّهُ عزّ وجلّ فيهِم : (لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَآ أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ)۳ ، وقالَ اللَّهُ عزّ وجلّ : (وَ لَهُ مَن فِى السَّمَوَ تِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ عِندَهُ) ؛ يَعنِي المَلائِكَةَ (لَا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَلَا يَسْتَحْسِرُونَ * يُسَبِّحُونَ الَّيْلَ وَ النَّهَارَ لَا يَفْتُرُونَ)۴ .
وقالَ عزّ وجلّ فِي المَلائِكَةِ أيضاً : (بَلْ عِبَادٌ مُّكْرَمُونَ * لَا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُم بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ * يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لَا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى‏ وَ هُم مِّنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ)۵ .
ثُمَّ قالَ عليه السلام : لَو كانَ كَما يَقولونَ كانَ اللَّهُ عزّ وجلّ قَد جَعَلَ هؤُلاءِ المَلائِكَةَ خُلَفاءَهُ فِي الأَرضِ ، وكانوا كَالأَنبِياءِ فِي الدُّنيا أو كَالأَئِمَّةِ ، فَيَكونُ مِنَ الأَنبِياءِ وَالأَئِمَّةِ عليهم السلام قَتلُ النَّفسِ وَالزِّنا؟
ثُمَّ قالَ عليه السلام : أوَ لَستَ تَعلَمُ أنَّ اللَّهَ تَعالى‏ لَم يُخلِ الدُّنيا مِن نَبِيٍّ قَطُّ أو إمامٍ مِنَ البَشَرِ ، أوَ لَيسَ اللَّهُ عزّ وجلّ يَقولُ : (وَ مَآ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ) يَعني إلَى الخَلقِ (إِلَّا رِجَالًا نُّوحِى إِلَيْهِم مِّنْ أَهْلِ الْقُرَى‏)۶ فَأَخبَرَ أنَّهُ لَم يَبعَثِ المَلائِكَةَ إلَى الأَرضِ لِيَكونوا أئِمَّةً وحُكّاماً ، وإنَّما كانوا اُرسِلوا إلى‏ أنبِياءِ اللَّهِ .
قالا : قُلنا لَهُ : فَعَلى‏ هذا أيضاً لَم يَكُن إبليسُ أيضاً مَلَكاً .
فَقالَ : لا ، بَل كانَ مِنَ الجِنِّ ، أما تَسمَعانِ أنَّ اللَّهَ عزّ وجلّ يَقولُ : (وَ إِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِكَةِ اسْجُدُواْ لِأَدَمَ فَسَجَدُواْ إِلآَّ إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِ‏ّ)۷ فَأَخبَرَ عزّ وجلّ أنَّهُ كانَ مِنَ الجِنِّ ، وهُوَ الَّذي قالَ اللَّهُ‏
تَعالى‏ : (وَ الْجَآنَّ خَلَقْنَهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ)۸ .۹

1.تفسير العيّاشي : ج ۱ ص ۱۸ ح ۴ ، بصائر الدرجات : ص ۵۳۶ ح ۳ ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۷۸ كلّها عن داوود بن فرقد ، بحار الأنوار : ج ۲۴ ص ۳۰۱ ح ۹ .

2.هكذا في المصدر ، وفي المصادر الاُخرى : «اختارتهما الملائكة» .

3.التحريم : ۶ .

4.الأنبياء : ۱۹ و ۲۰ .

5.الأنبياء : ۲۶ و ۲۷ و ۲۸ .

6.يوسف : ۱۰۹ .

7.الكهف : ۵۰ .

8.الحجر : ۲۷ .

9.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۱ ص ۲۶۹ ح ۱ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۵۱۴ ح ۳۳۸ ، التفسير المنسوب إلى الإمام العسكري عليه السلام : ص ۴۷۵ ذيل ح ۳۰۴ كلاهما عن يوسف بن محمّد بن زياد وعليّ بن محمّد بن سيّار ، بحار الأنوار : ج ۵۹ ص ۳۲۱ ح ۳ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5607
صفحه از 580
پرینت  ارسال به