231
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم

۱۶۶۴.تفسير ابن كثير - به نقل از مجاهد - : مردم از نجوا كردن (گفتگوى محرمانه) با پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نهى شدند ، مگر آن كه صدقه بدهند . پس از آن، كسى جز على بن ابى طالب عليه السلام با پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نجوا نكرد . يك دينار ، صدقه داد و آن گاه با پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نجوا كرد و از او در باره ده ويژگى پرسيد و پس از آن ، آيه «رخصت» نازل شد.

۱۶۶۵.فرائد السمطين : از على عليه السلام روايت شده كه وى ، ده بار و براى ده موضوع با پيامبر خدا نجوا كرد و ده صدقه براى آنها پرداخت .
در بار اوّل پرسيد : وفا چيست؟
[ پيامبر خدا] فرمود : «توحيد و شهادت به "لا إله إلّا اللَّه"».
سپس پرسيد : فساد چيست؟
فرمود : «كفر و شرك به خداوند عزّ وجلّ» .
پرسيد : حق چيست؟
فرمود : «اسلام، قرآن و ولايت - زمانى كه به دست تو برسد - ».
پرسيد : زرنگى چيست؟
فرمود : «ترك فريب».
پرسيد : بر من چه واجب است؟
فرمود : «اطاعت خداوند و اطاعت فرستاده او».
پرسيد : چگونه خداوند متعال را بخوانم؟
فرمود : «از روى صداقت و يقين».
پرسيد : از خداوند متعال ، چه چيزى بخواهم؟
فرمود : «سلامت [ در دين و بدن‏]» .
پرسيد : براى نجات خويش ، چه كار كنم؟
فرمود : «حلال بخور و راست بگو».
پرسيد : شادى چيست؟
فرمود : «بهشت».
پرسيد : آسايش چيست؟
فرمود : «ديدار خداوند متعال».
هنگامى كه پيامبر خدا از پاسخ گفتن به پرسش‏هاى على عليه السلام فارغ شد ، حكم وجوب صدقه ، نَسخ شد.

۱۶۶۶.امام على عليه السلام: عدّه زن در دوران جاهليت، يك سال بود. وقتى مرد مى‏مُرد، زن پشكلى يا چيز شبيه آن را به پشت سرش پرتاب مى‏كرد و مى‏گفت: شوهر [كردن‏] براى من از اين، بى‏ارزش‏تر است. ديگر نه سرمه مى‏كشم، نه شانه مى‏زنم، و نه عطر مى‏زنم، و نه تا يك سال ازدواج مى‏كنم. اولياى ميّت هم او را از خانه‏اش بيرون نمى‏كردند؛ بلكه از تركه همسرش تا يك سال، هزينه او را مى‏پرداختند.
خداوند متعال در اوّل اسلام، اين آيه را نازل كرد: (كسانى از شما كه مى‏ميرند و همسرانى بر جاى مى‏گذارند، براى همسرانشان وصيّت كنند تا يك سال [به آنها] كالايى داده شود و [از خانه شوهر] بيرون نشوند). وقتى اسلام جان گرفت، خداوند متعال، اين آيه را نازل فرمود: (كسانى از شما كه مى‏ميرند و همسرانى بر جاى مى‏گذارند، [همسران ]چهار ماه و ده روز، عدّه نگه دارند. پس هر گاه عدّه‏شان را به پايان رساندند، بر شما باكى نيست در آنچه به نحو پسنديده در باره خود انجام دهند، و خداوند به آنچه انجام مى‏دهيد، آگاه است) .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
230

۱۶۶۴.تفسير ابن كثير عن مُجاهد : نُهوا عَن مُناجاةِ النَّبِيِّ صلى اللَّه عليه و آله حَتّى‏ يَتَصَدَّقوا ، فَلَم يُناجِهِ إلّا عَلِيُّ بنُ أبي طالِبٍ ؛ قَدَّمَ دِيناراً صَدَقَةً تَصَدَّقَ بِهِ ، ثُمَّ ناجَى النَّبِيَّ صلى اللَّه عليه و آله ، فَسَأَلَهُ عَن عَشرِ خِصالٍ ، ثُمَّ اُنزِلَتِ الرُّخصَةُ .۱

۱۶۶۵.فَرائِدُ السِّمطَينِ : رُوِيَ عَن عَلِيٍّ رضي اللَّه عنه أنَّهُ ناجى‏ رَسولَ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله عَشرَ مَرّاتٍ بِعَشرِ كَلِماتٍ قَدَّمَها عَشرَ صَدَقاتٍ ، فَسَأَلَ فِي الاُولى‏ : مَا الوَفاءُ ؟ قالَ : التَّوحِيدُ ، وشَهادَةُ أن لا إلهَ إلَّا اللَّهُ .
ثُمَّ قالَ : ومَا الفَسادُ ؟ قالَ : الكُفرُ ، وَالشِّركُ بِاللَّهِ عَزَّ وجَلَّ .
قالَ : ومَا الحَقُّ ؟ قالَ : الإِسلامُ ، وَالقُرآنُ ، وَالوِلايَةُ إذَا انتَهَت إلَيكَ .
قالَ : ومَا الحيلَةُ ؟ قالَ : تَركُ الحيلَةِ .
قالَ : وما عَلَيَّ ؟ قالَ : طاعَةُ اللَّهِ وطاعَةُ رَسولِهِ .
قالَ : وكَيفَ أدعُو اللَّهَ تَعالى‏ ؟ قالَ : بِالصِّدقِ وَاليَقينِ .
قالَ : وماذا أسأَلُ اللَّهَ تَعالى‏ ؟ قالَ : العافِيَةَ .
قالَ : وماذا أصنَعُ لِنَجاةِ نَفسي ؟ قالَ : كُل حَلالاً ، وقُل صِدقاً .
قالَ : ومَا السُّرورُ ؟ قالَ : الجَنَّةُ .
قالَ : ومَا الرّاحَةُ ؟ قالَ : لِقاءُ اللَّهِ تَعالى‏ .
فَلَمّا فَرَغَ النَّبِيُّ صلى اللَّه عليه و آله مِن جَوابِ أسئِلَةِ عَلِيٍّ نُسِخَ حُكمُ وُجوبِ الصَّدَقَةِ .۲

۱۶۶۶.الإمام عليّ عليه السلام : إنَّ العِدَّةَ كانَت فِي الجاهِلِيَّةِ عَلَى المَرأَةِ سَنَةٌ كامِلَةٌ ، وكانَ إذا ماتَ الرَّجُلُ ألقَتِ المَرأَةُ خَلفَ ظَهرِها شَيئاً بَعرَةً و ما جَرى‏ مَجراها ، ثُمَّ قالَت : البَعلُ أهوَنُ عَلَيَّ من هذِهِ ، فَلا أكتَحِلُ ، ولا أمتَشِطُ ، ولا أتَطَيَّبُ ، ولا أتَزَوَّجُ سَنَةً ، فَكانوا لا يُخرِجونَها مِن بَيتِها ، بَل يُجرونَ عَلَيها مِن تَرَكَةِ زَوجِها سَنَةً .
فَأَنزَلَ اللَّهُ تَعالى‏ في أوَّلِ الإِسلامِ : (وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَ جًا وَصِيَّةً لِاَّزْوَ جِهِم مَّتَعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ)۳ فَلَمّا قَوِيَ الإِسلامُ أنزَلَ اللَّهُ تَعالى‏ : (وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَ جًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ)۴إلى‏ آخِرِ الآيَةِ۵ .

1.تفسير ابن كثير : ج ۸ ص ۷۵ ، تفسير الطبري : ج ۱۴ الجزء ۲۸ ص ۲۰ ، تفسير الفخر الرازي : ج ۲۹ ص ۲۷۲ عن ابن عبّاس وكلاهما نحوه ، الدرّ المنثور : ج ۸ ص ۸۴ ؛ مجمع البيان : ج ۹ ص ۳۷۹ عن قتادة ، العمدة : ص ۱۸۵ ح ۲۸۲ كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۱۷ ص ۲۵ .

2.فرائد السمطين : ج ۱ ص ۳۵۹ ح ۲۸۵ ، بحار الأنوار : ج ۳۵ ص ۳۸۲ ح ۱۲ .

3.البقرة : ۲۴۰ .

4.البقرة : ۲۳۴ .

5.بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۶ و ج ۱۰۴ ص ۱۹۱ ح ۴۱ كلاهما نقلاً عن تفسير النعماني .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5736
صفحه از 580
پرینت  ارسال به