15
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم

۱۴۵۳.امام صادق عليه السلام: فرقان ، هر آيه محكم در قرآن است و آن چيزى است كه در آن ، پيامبران پيشين تصديق مى‏شوند .

۱۴۵۴.امام رضا عليه السلام: هر كس متشابه قرآن را به محكمِ آن ارجاع دهد ، به راه راست ، هدايت شده است.

۱ / ۲

وجوه قرآن‏

۱۴۵۵.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله: قرآن، رام و چند وجهى‏۱است . پس ، آن را بر بهترين وجهش حمل كنيد.

۱۴۵۶.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله : قرآن بر چهار وجه ، نازل شده است : حلال و حرام - كه عذر هيچ كس به خاطر بى‏اطّلاعى از آنها پذيرفته نيست - و تفسيرى كه عرب‏ها از آن دارند و تفسيرى كه علما انجام مى‏دهند و متشابهى كه جز خدا كسى نمى‏داند و هر كس جز خدا مدّعى علم به آن شود ، دروغگوست.

1.«رام» ، محتمل دو معناست: يكى آن كه قرآن ، فرمانبر حاملان خويش است و با زبان آنها سخن مى‏گويد و دوم ، اين كه قرآن ، معانى خود را توضيح مى‏دهد تا فهم كوشندگان از دريافت آن ، ناتوان نماند. «چند وجهى» نيز داراى دو معناست: اوّل ، اين كه پاره‏اى از واژگان قرآن ، چند معنا دارند و دوم ، اين كه قرآن شكل‏هاى گوناگونى از قبيل : امر و نهى و ترغيب و ترهيب و تحليل و تحريم ، در خود دارد.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
14

۱۴۵۳.الإمام الصادق عليه السلام : الفُرقانُ هُوَ كُلُّ آيَةٍ مُحكَمَةٍ فِي الكِتابِ ، وهُوَ الَّذي يُصَدَّقُ فيهِ مَن كانَ قَبلَهُ مِنَ الأَنبِياءِ .۱

۱۴۵۴.الإمام الرضا عليه السلام : مَن رَدَّ مُتَشابِهَ القُرآنِ إلى‏ مُحكَمِهِ هُدِيَ إلى‏ صِراطٍ مُستَقيمٍ .۲

۱ / ۲

وُجوهُ القُرآنِ‏

۱۴۵۵.رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله : القُرآنُ ذَلولٌ ذو وُجوهٍ‏۳ ، فَاحمِلوهُ عَلى‏ أحسَنِ الوُجوهِ .۴

۱۴۵۶.عنه صلى اللَّه عليه و آله : اُنزِلَ القُرآنُ عَلى‏ أربَعَةِ وُجوهٍ : فَوَجهٌ حَلالٌ وحَرامٌ ولا يَسَعُ أحَدَاً جَهالَتُهُ ، ووَجهٌ تَعرِفُهُ العَرَبُ ، ووَجهٌ تَأويلٌ يَعلَمُهُ العُلَماءُ ، ووَجهٌ تَأويلٌ لا يَعلَمُهُ إلَّا اللَّهُ عزّ وجلّ ؛ مَنِ انتَحَلَ مِنهُ عِلماً فَقَد كَذَبَ .۵

1.مجمع البيان: ج ۲ ص ۶۹۷ عن عبداللَّه بن سنان .

2.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۱ ص ۲۹۰ ح ۳۹ عن أبي حيون مولى الإمام الرضا عليه السلام ، الاحتجاج: ج ۲ ص ۳۸۳ ح ۲۸۹ ، كشف الغمّة: ج ۳ ص ۸۴ ، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۱۸۵ ح ۹ .

3.قوله عليه السلام: «ذلول ذو وجوه» الظاهر أنّ المراد ب «ذلول» كون ألفاظ القرآن وعباراته قابلة لعديد من الوجوه والمعاني، فقوله: «ذو وجوه» وصف وقيد توضيحى ل «ذلول» فالحديث يدلّ على أنّ من ألفاظ القرآن ما هو يحتمل وجهين أو وجوهاً من المعاني. وحيث إنّه أحسن الحديث وأفصح الكلام، إذاً فلابدّ من كونه حاملاً لأحسن الوجوه والمعاني؛ فالحمل على أحسن الوجوه والمعاني من القرائن والأمارات بل ومن القواعد التفسيرية (راجع : البرهان للزركشي: ج ۲ ص ۱۶۳؛ الإتقان في علوم القرآن : ج ۲ ص ۴۷۵).

4.مجمع البيان: ج ۱ ص ۸۱ ، عوالي اللآلي: ج ۴ ص ۱۰۴ ح ۱۵۳ .

5.مسند الشاميّين : ج ۲ ص ۳۰۲ ح ۱۳۸۵ ، تفسير الطبري : ج ۱ الجزء الأول ص ۳۴ نحوه وفيه «أحرف» بدل «وجوه» وكلاهما عن ابن عباس .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5486
صفحه از 580
پرینت  ارسال به