واجب می‌دانند و بدون اثبات حُسن و قُبح، هیچ کاری را نمی‌توان بر خدا واجب دانست. به همین دلیل است که اشاعره عدل را به‌گونه‌‌ای تعریف نمی‌کنند که در آن حکم شود که خدا کارهایی را باید انجام دهد و کارهایی را نباید انجام دهد و می‌گویند: عدل، یعنی هر کاری که خدا انجام دهد. فلاسفه نیز برای عدل معنایی تکوینی و نه ارزشی قائلند و عدل را به «رعایت استحقاق‌ها در افاضه وجود و امتناع نکردن از افاضه و رحمت به آن چه امکان وجود یا کمال وجود دارد» تعریف می‌کنند.^۱ این دو تعریف بر اساس اِنکار حُسن و قُبح عقلی است.

۳. عدم اثبات نبوّت

اگر راه اثبات نبوّت را معجزه بدانیم و از سوی دیگر، حُسن و قُبح عقلی انکار شود، نمی‌توان با معجزه نبوّت پیامبران را اثبات کرد؛ زیرا ممکن است خداوند به یک دروغ‌گو معجزه دهد و این کار قبیح نیست. راه‌‌های دیگر مانند نصّ پیامبر قبلی هم با انکار حُسن و قُبح عقلی دچار مشکل خواهد شد؛ زیرا حقانیت پیامبر قبلی چگونه اثبات می‌شود تا حرفش درباره پیامبر بعدی حجّت باشد. گذشته از این که ممکن است پیامبر قبلی، به‌دروغ، شخصی را که پیامبر نیست، به عنوان پیامبر اعلام کند.

۴. عدم اثبات امامت

در مورد امامتِ عامّه، نصبِ امام بر اساس قاعده لطف، بر خداوند اثبات می‌شود. قاعده لطف نیز مبتنی بر قاعده حُسن و قُبح عقلی است و با نفی این قاعده، هیچ فعلی و از جمله لطف، بر خداوند واجب نیست. در مورد امامتِ خاصّه که با نص پیامبر یا افضلیت اثبات می‌شود هم می‌توان اِشکال کرد که بر اساس نفی قاعده

تحقیق درباره وجود خدا و معرفت اللّه را اثبات می‌کنند^۱ و بعد از الزام مخاطب به تحقیق درباب خدا، دلایلی را در اثبات وجود خدا برای او ذکر می‌کنند. حال، اگر عقل، حُسن و قُبح و واجب و حرام را درک نکند، نمی‌توان به مخاطب گفت شُکر منعم و دفع ضرر محتمل، عقلاً واجب است. بنابراین، با نفی حُسن و قُبح عقلی، راهی برای الزام مخاطب به معرفت خدا و تحقیق در براهین اثبات وجود خدا نخواهد بود.

اگر از این اِشکال صرفِ نظر شود و برای مثال، فرض کنیم خداوند خود را به انسان بشناساند یا او بدون تحقیق متوجه شود که خدایی وجود دارد، با نفی حُسن و قُبح عقلی راهی برای اثبات وجوب ایمان به خدای شناخته شده وجود ندارد و شخص خواهد گفت: من می‌دانم خدا وجود دارد، اما به چه دلیلی باید به خدا ایمان بیاورم و بعد به دستوراتش عمل کنم؟ این عقل عملی است که می‌گوید: تصدیق حق واجب است و اِنکار حق قبیح است و با نفی حُسن و قُبح عقلی، چنین احکامی بی‌اعتبار خواهد بود.

۲. عدم اثبات عدل

عدل را خواه به معنای انجام کارهای حسن و ترک کارهای قبیح (تنزیه الباری عن فعل القبیح و الاخلال بالواجب) بدانیم و خواه به معنای اعطاء کل ذی حقٍ حقه بدانیم و خواه به معنای وضع الاشیاء فی مواضعها، در هر صورت، این معانی بدون حُسن و قُبح عقلی قابل اثبات نیست. در تعریف اوّل حُسن و قُبح ذکر شده و فرض شده که افعال فی حدّ ذاته یا خوب است یا بد و خداوند کارهای خوب را انجام می‌دهد و کارهای بد را ترک می‌کند. تعریف دوم و سوم نیز هریک، کاری را بر خدا