95
معناشناسی مراتب معرفت در قرآن (با تأکید بر روش معناشناسی شناختی)

است، نه خود بازی، بازیگران این زمین فقط کافران‏اند و پیامبران هیچ‏گاه وارد این زمین نمی‏شوند. مبتدا (هُم) در (بَلْ هُمْ فِى شَكٍّ يَلْعَبُونَ)۱ نیز کافران را تنها بازی‏کنندگان در این زمین می‏داند. بازی کافران در زمین شک مانند بازی بازیگری تنها در میدان بازی است که تلاش می‏کند ناظران و داوران را تحت تأثیر قرار دهد؛ در این زمینه می‏توان عبارات زیر را نگاشت‏ بازیگران دانست:

(وَ إِنَّنا لَفي‏ شَكٍ‏ مِمَّا تَدْعُونا إِلَيْهِ مُريبٍ؛۲

در حالی که ما در مورد آنچه به سوی آن دعوتمان می‏کنی در شک و تردید هستیم).

(لَقَدْ جاءَكُمْ يُوسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَيِّناتِ فَما زِلْتُمْ في‏ شَكٍ‏ مِمَّا جاءَكُمْ بِهِ حَتَّى إِذا هَلَكَ قُلْتُمْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ مِنْ بَعْدِهِ رَسُولاً؛۳

پیش از این یوسف دلایل روشن برای شما آورد ولی شما همچنان در آنچه او برای شما آورده بود تردید داشتید تا زمانی که از دنیا رفت گفتید هرگز خداوند بعد از او پیامبری مبعوث نخواهد کرد).

آیات دیگر قرآن با موضوع لعب نیز کافران را بازی‏کنندگان دانسته‏اند. یکی از این آیات، آیه ۵۷ سوره مائده است:

(يَا أَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا لَا تَتَّخِذُوا ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُوا ٱلْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَٱلْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ؛۴

ای کسانی که ایمان آورده‏اید افرادی که آیین شما را به باد استهزاء و بازی می‏گیرند - از اهل کتاب و مشرکان - ولیّ خود انتخاب نکنید).

1.. سوره دخان، آیه ۹.

2.. سوره هود، آیه ۶۲.

3.. سوره غافر، آیه ۳۴.

4.. سوره مائده، آیه ۵۷.


معناشناسی مراتب معرفت در قرآن (با تأکید بر روش معناشناسی شناختی)
94

فرازهای فوق بخشی از مجادله‏های کافران را تنها در آیات شک نشان می‏دهد. به روشنی مشخص است که این مغالطات یک فرآیند معرفت‏شناختی به منظور دست‏یابی به شناخت را هدف نمی‏گیرند. در عبارت (إِنَّا كَفَرْنا بِما أُرْسِلْتُمْ) بِهِ نیز کافران به صراحت ایمان نداشتن به دعوت پیامبران را بیان کرده‏اند. بر این اساس، معنای عدم اعتقاد قلبی در این مصادیق از شک دیده می‏شود. بر پایه استعاره «شک زمین بازی است» کافران از شک به عنوان محیطی که در آن می‏توانند به اهداف خود در انکار دعوت پیامبران دست یابند، بهره می‏بردند و نوعی بازی در مقابل پیامبران راه می‏انداختند و تلاش می‏کردند با تحت تأثیر قرار دادن مردم بازی را به سود خود تغییر دهند. آنان از تحریک احساسات (أَ تَنْهانا أَنْ نَعْبُدَ ما يَعْبُدُ آباؤُنا)، تلاش برای تأثیرگذاری بر پیامبران (قالُوا يا صالِحُ قَدْ كُنْتَ فينا مَرْجُوًّا قَبْلَ هذا)، تحقیر (قالُوا إِنْ أَنْتُمْ إلَّا بَشَرٌ مِثْلُنا)، درخواست دلیل (فَأْتُونا بِسُلْطانٍ مُبينٍ) و مانند آن بهره می‏گرفتند که قرآن این اقدامات را بازی کافران در زمین شک نام نهاده است. مجادلات بالا تنها در صورتی امکان طرح می‏یابند که کافران خود را در فضای شک نشان ‏دهند؛ از این رو، قرآن نیز این بازی را ترسیم کرده است.

نگاشت بازی‏کنندگان

یکی از ویژگی‏های زمین بازی وجود یک یا چند بازیگر در زمین بازی است. در تطبیق شک به محیط بازی نیز این ویژگی از جنبه‏های روشن و نزدیک زمین بازی به شمار می‏رود. بر این اساس، بازیگران در این زمین چند دسته‏اند: کافران، مردم و پیامبران. کافران در شک خود گاه مردم را وارد بازی می‏کنند، گاه پیامبران را درگیر این بازی می‏کنند و گاه خود با یکدیگر به بازی مشغول می‏شوند؛ اما به نظر می‏رسد به دلیل آنکه شک در این استعاره زمین بازی

  • نام منبع :
    معناشناسی مراتب معرفت در قرآن (با تأکید بر روش معناشناسی شناختی)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1398
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 18411
صفحه از 416
پرینت  ارسال به