شرح زیر دانست: «مجازات کردن، کیفر، قصاص، مقابله به مثل، انتقام گرفتن، تنبیه و انتقام». در شبکه مفهومی قالب واژه‏ها به صورت مستقیم با یکدیگر ربط ندارند، بلکه هر یک از واژه‏های این شبکه با قالب ارتباط دارد و روابط میان واژه‏ها به صورت غیر مستقیم از رابطه واژه‏ها و قالب اشتقاق می‏یابد.^۱ با توجه به توضیحی که در مورد نظریه قالب بنیاد ارائه شد، هریک از واژگانی که در معرفت‏شناسی منطقی و فلسفی واژه معرفتی دانسته شده‏اند، تحلیل قالبی می‏شوند تا ارتباطشان با حوزه معرفت مشخص شود.

شبکه قالبی شک در قرآن

قرآن، کتابی آسمانی که رسالت آن هدایت و تزکیه است خود را مانند یک کتاب علمی و تخصصی متکفل تعریف مستقیم مفاهیم و واژه‏ها نمی‏بیند. به همین دلیل، نمی‏توان در شبکه قالبی تعریف صریحی در مفاهیم آن یافت. به این ترتیب در واژه‏های مراتب معرفت نیز تعریفی نصی در میان آیات به چشم نمی‏خورد و فقط با بهره‏گیری از ویژگی‏های مفهومی وکاربردی واژه‏ها می‏توان مفاهیم نهفته در آنها را استخراج کرد. به خدمت گرفتن نظریات معناشناختی نیز دقیقاً به همین منظور صورت می‏گیرد. بنابراین پیش از مشخص کردن عناصر سازنده شبکه قالبی هر یک از مراتب معرفت و واژه‏های مرتبط با این قالب، هرگونه تلاش برای ارائه تعریف محکوم به شکست خواهد بود. بر این اساس، برای شناسایی مفاهیم مراتب معرفت باید به صورت معکوس عمل کنیم، به این شکل که ابتدا عناصر سازنده قالب و واژه‏های مرتبط را شناسایی کنیم و در پرتو این شناسایی، به تعریف واژه نزدیک شویم.

روشی برای مفهوم‏سازی جهان خارج به کار گرفته می‏شود. این نظریه بیان می‏کند که چگونه ما پدیده‏های جهان را به شکل الگوهای مفهومی درمی‏یابیم و این الگوها را در زبان بیان می‏کنیم. در این نظریه، مواد پیکره‏بنیاد منبع اصلی شواهد تجربی تحلیل‏های قالبی به شمار می‏آیند. توصیف یک مفهوم در نظریه قالب شامل یک تعریف، فهرستی از عناصر تشکیل‏دهنده و تعدادی واژه‏های مرتبط با آن قالب است. برای مشخص شدن روش معناشناسی قالب‏بنیاد به نمونه مفهوم «مجازات» توجه کنید.

در مثال مجازات یک تعریف داریم که بر اساس آن مجازات تنبیهی است که در مقابل کار خطایی صورت گیرد. مجازات‏کننده کسی است که برای مجازات خطای گناه‏کار محق است.

عناصر تشکیل دهنده مجازات چنین‏اند:

- مجازات کننده: کسی که حق دارد گناه‏کار را مجازات کند.

- خسارت دیده: کسی یا چیزی که به دلیل عمل گناه‏کار خسارت دیده است.

- خسارت: عملی که گناه‏کار انجام داده و به دلیل آن به خسارت دیده صدمه وارد شده است.

- گناه‏کار: به کسی گفته می‏شود که به دلیل ارتکاب عملی، ضرری را متوجه خسارت‏دیده کرده و هدف مجازات است.

- مجازات: عملی است که خسارت دیده برای انتقام از گناه‏کار انجام می‏دهد.

مفاهیم دیگری در قالب مجازات وجود دارند که در ارتباط با این مفهوم قرار می‏گیرند؛ اما در رتبه عناصر اصلی و تشکیل‏دهنده مفهوم مجازات نیستند. این مفاهیم بسیار متنوع‏اند؛ اما به صورت استقرای ناقص با توجه به مفاهیم مرتبط‏تر به گونه‏ای که نزدیک مفهوم مجازات باقی بمانیم، می‏توان آنها را به