میدهند؛ ظنونی که در قرآن به شدت مذمت شدهاند نیز همین مسیر را میپیمایند. بنابراین، تمایز این دو دسته از ظنون - که یکی در بالاترین سطح از معرفت است و دیگری در حد عدم علم - تنها بستگی به عامل نفسانی دارد که در روند عادی معرفتیابی بشر تأثیر گذاشته است. در صورتی که ظن در فرآیند خود با عاملی نظیر هوای نفس برخورد کند، منحرف و از معرفت خارج میشود و در صورتی که با عامل نفسانی دیگری، نظیر نفس پرورشیافته الهی، تماس یابد، از مسیر عادی بشر که به عقل و قلب منتهی میشود، تغییر مسیر میدهد و بدون اینکه از مسیر عقل و قلب بگذرد، با حقیقت تماس مییابد.
چیستی مفهومی ظن در مفهومسازی قرآنی
برای دستیابی به مفهوم ظن در قرآن ضروری است ابتدا پیشنمونه مفهومی ظن به دست آید و مؤلفههایی که در تشکیل نمونه اولیه مفهومی در ظن فعالاند معرفی شوند.
پیشنمونگی در واژگان قرآنی
پیش از تعیین پیشنمونه ظن در آیات قرآن، بیان نکاتی درباره پیشنمونگی در واژگان قرآنی حائز اهمیت است. اول اینکه نظریه پیشنمونه از نظریاتی است که نقشی آلی برای سایر نظریات شناختی دارد. این نظریه در نظریات مقولهبندی و شبکههای شعاعی کاربرد وسیعی یافته است. برای استفاده از پیشنمونه در نظریات مربوط به ظن، باید به چند نکته توجه کرد:
الف - پیشنمونه ظن در آیات قرآن را یافت. در تعیین پیشنمونگی باید به نمونه اولیه دست یابیم یا به نمونه اعلا. جامعه مورد مطالعه نیز باید قرآن باشد. ملاک در نظریه پیشنمونه، ذهن انسان و فرهنگ جوامع انسانی است؛ زیرا جامعه مورد مطالعه در زبانشناسی شناختی زبان مردم بوده است، اما در اینجا
