آیه علم دانسته‏اند^۱ که این قول به صراحت علمی نبودن ظن در آیه را اثبات می‏کند. در آیات زیر ظن و خرص یکسان دانسته شده‏اند و به نظر می‏رسد با توجه به آیات قبل، قرآن علمی بودن ظن و خرص را نپذیرفته است. به عبارت دیگر، این آیات تعریفی از علم در نظر دارند که در آن جایگاهی برای شک و ظن وجود ندارد:

(وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إلَّا الظَّنَ‏ وَ إِنْ هُمْ إلَّا يَخْرُصُونَ؛^۲

و تخمین و حدس (واهی) می‏زنند اگر از بیشتر کسانی که در روی زمین هستند اطاعت کنی تو را از راه خدا گمراه می‏کنند (زیرا) آنها تنها از گمان پیروی می‏نمایند).

(أَلا إِنَّ لِلَّهِ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ وَ ما يَتَّبِعُ الَّذينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ شُرَكاءَ إِنْ يَتَّبِعُونَ إلَّا الظَّنَ‏ وَ إِنْ هُمْ إلَّا يَخْرُصُونَ؛^۳

آگاه باشید تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند از آن خدا می‏باشند و آنها که غیر خدا را همتای او می‏خوانند (از منطق و دلیلی) پیروی نمی‏‏کنند آنها فقط از پندار بی‏اساس پیروی می‏کنند و آنها فقط دروغ می‏گویند).

بنابراین، در قرآن نمی‏توان مفهوم واژه ظن را سطح میانی از مراتب علم در نظر گرفت و باید با توجه به آیات علم و معرفت برای واژه ظن سطح تشخص دیگری یافت. تاکنون و با توجه به آیاتی که مطرح شدند، سطح تعیین واژه ظن در قرآن به اندازه علم نیست، بلکه در سطح خرص و شک قرار دارد که آنان نیز از علم بی‏بهره‏اند. همچنین قرآن ظن را معتبر نمی‏شناسد و آن را در بردارنده

و گفتارشان که ما مسیح عیسی بن مریم پیامبر خدا را کشتیم در حالی که نه او را کشتند و نه بردار آویختند لکن امر بر آنان مشتبه شد و کسانی که در مورد (قتل) او اختلاف کرده‏اند از آن در شک هستند و علم به آن ندارند و تنها از گمان پیروی می‏کنند و قطعاً او را نکشتند).

بر اساس آیه بالا، ظن نه‏تنها سطح میانی از علم نیست، که اساساً عدم العلم دانسته شده است؛ زیرا از علم استثنا شده؛ همان‏گونه که شک در این آیه مرتبه‏ای از علم به شمار نرفته و تنها یقین علم نامیده شده است. علمی نبودن ظن در آیات زیر با تصریح و وضوح انکارناپذیری بیان شده است:

(وَ قالُوا ما هِيَ إلَّا حَياتُنَا الدُّنْيا نَمُوتُ وَ نَحْيا وَ ما يُهْلِكُنا إلَّا الدَّهْرُ وَ ما لَهُمْ بِذلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إلَّا يَظُنُّونَ‏؛^۱

آنها گفتند چیزی جز همین زندگی دنیای ما در کار نیست گروهی از ما می‏میرند و گروهی جای آنها را می‏گیرند و جز طبیعت و روزگار ما را هلاک نمی‏کند آنان به این سخن که می‏گویند علمی ندارند بلکه تنها حدس می‏زنند (و گمانی بی پایه دارند)).

(وَ ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِنْ يَتَّبِعُونَ إلَّا الظَّنَ‏ وَ إِنَّ الظَّنَ‏ لا يُغْني‏ مِنَ الْحَقِّ شَيْئا؛^۲

و آنها هرگز به این سخن دانشی ندارند تنها از گمان بی‏پایه پیروی می‏کنند با اینکه گمان هرگز انسان را از حق بی‏نیاز نمی‏کند).

در صورتی که در این آیه حق را به معنای امر محقق شدنی در نظر بگیریم، مراد از حق واقع خواهد بود^۳ و این به معنای آن است که ظن خبری از واقع نمی‏دهد و به همین دلیل علم شمرده نمی‏شود؛ اما بیشتر تفاسیر حق را در این