بر اساس تعریف راغب، ظن اسم مصدر عامی است که بر آنچه از امارات به دست می‏آید، اطلاق می‏شود. به این معنا که هر اماره‏ای متناسب با ارزش معرفت‏شناختی‏ای که دارد، درجه‏ای از معرفت را به انسان منتقل می‏کند. این معارف حاصل شده از اماره در هر سطحی که باشند ظن نامیده می‏شوند. ممکن است این فرآیند ضعیف باشد و در حد توهم باقی بماند بنابراین که ظن به معنای توهم خواهد بود و ممکن است این فرآیند چنان تقویت شود که علم‏آور محسوب شود؛ تمام این مراتب، از توهم تا علم، ظن نام دارند.

ابوهلال عسکری ظن را نوعی از افعال قلوب به شمار آورده که با وجود برخی امارات حادث می‏شود و آن رجحان یکی از دو طرف جواز است. وی همچنین در فرق میان ظن و تصور، مورد استعمال ظن را در مدرکات و غیر مدرَکات و استعمال تصور را تنها در مدرَکات صادق می‏داند. شاهد وی بر این تفاوت معنایی این است که اعراضی نظیر علم و قدرت، که از مدرَکات نیستند، تصور نیز نمی‏شوند. وی همچنین میان ظن با شک، علم و جهل تفاوت معنایی قائل است. از دیدگاه وی، ظن رجحان داشتن یکی از دو طرف جواز است؛ اما شک عبارت است از تساوی دو طرف جواز و تفاوت آن با علم در این است که امکان دارد مظنون بر خلاف اعتقاد ظان محقق شود، ولی علم همواره با تحقق معلوم همراه خواهد بود.^۱ ابوهلال در بیان تفاوت میان ظن و جهل به موضوع مهمی اشاره می‏کند و آن وارد کردن سکون نفس در معنای ظن است. وی در تفاوت میان ظن و جهل می‏گوید:

جاهل خود را به صورت عالمی تصور می‏کند که خلاف آنچه که به آن اعتقاد دارد را جایز نمی‏شمارد، اگرچه در آن اعتقاد گاه مضطرب باشد؛ زیرا نفسش

دانسته و در مواردی آن را جانشین علم به شمار آورده است.^۱ مؤلف المحکم و المحیط الاعظم نیز ظن را به معنای شک و یقین دانسته، با این توضیح که مراد از یقین در ظن یقین عینی نیست، یعنی یقینی نیست که از طریق رؤیت یا حواس به دست آمده باشد، بلکه از راه تدبر و تلاش عقلی به دست می‏آید.^۲ با توجه به اینکه در عبارت المحکم «یقین عیان» در مقابل تفکر و تدبر قرار گرفته، روشن می‏شود که مراد یقینی است که از طریق حواس ظاهری به دست می‏آید. بنابراین از نظر ابن سیده، ظن شامل چنین یقینی نیست و راه یقین ظنی فقط تلاش فکری و مفهومی است و از یقینی که از طریق حواس به دست می‏آید تنها با عنوان علم یاد می‏شود. با این حال وی مشخص نمی‏کند که آیا به یقینی که از راه تدبر حاصل می‏شود - علاوه بر ظن - علم نیز اطلاق می‏شود یا خیر.

روشن است که چنین تعریف‏هایی بیان مصداق‏اند، نه تعریف مفهومی. روایتی از امیرالمؤمنین علیه السلام نیز در اشاره به مصادیق ظن نقل شده است که بر اساس آن شک و یقین مصادیق ظن شمرده شده‏اند.^۳ لغت‏دانان تلاش کرده‏اند تا با بررسی استعمالات ظن در کلام عرب، به ویژه قرآن، مصادیق ظن را دریابند و با کمک آنها به فهم ظن نائل شوند؛ اما ظن را به گونه مفهومی تعریف نکرده‏اند. به همین دلیل مشخص نمی‏شود که مفهوم و ماهیت ظن چیست. در این میان راغب اصفهانی تعریف مفهومی‏تری ارائه کرده است:

ظن اسمی است که از اماره حاصل می‏شود. هرگاه آن اماره تقویت شود به علم منتهی می‏شود و هرگاه بسیار ضعیف شود، از حد توهم تجاوز نخواهد کرد.^۴