مفسران آن را همان شک دانستهاند - هوی، تردد و استسلام به هیچ وجه مؤلفههایی معرفتی به شمار نمیروند.
دستهای دیگر از روایات مؤلفه جحود را در معنای شک برجسته ساختهاند که در حقیقت از مفهومسازی تسلیم نشدن در جهانبینی قرآنی از این واژه خبر میدهند؛ از جمله روایتی از امام باقر علیه السلام، که مؤلفه جحد و انکار را به عنوان تفسیری بر معنای شک مطرح کرده است:
۰.عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: لَا يَنْفَعُ مَعَ الشَّكِ وَ الْجُحُودِ عَمَلٌ؛۱
۰.امام باقر فرمود علیه السلام: با وجود شک و انکار عمل سودی ندارد.
نمونه دیگر روایتی از امام صادق علیه السلام است که در آن جنبه انکار و جحد به روشنی در تعریف شک دیده میشود:
۰.عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام جَالِساً عَنْ يَسَارِهِ وَ زُرَارَةُ عَنْ يَمِينِهِ فَدَخَلَ عَلَيْهِ أَبُو بَصِيرٍ فَقَالَ: «يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ مَا تَقُولُ فِيمَنْ شَكَ فِي اللَّهِ». فَقَالَ: «كَافِرٌ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ». قَالَ: «فَشَكَ فِي رَسُولِ اللَّهِ». فَقَالَ: «كَافِرٌ». قَالَ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَى زُرَارَةَ فَقَالَ: «إِنَّمَا يَكْفُرُ إِذَا جَحَدَ».۲
این روایت نشان میدهد که امام علیه السلام، بر خلاف اصحاب که برداشتی معرفتشناختی از شک در نظر داشتهاند، برداشت قرآنی شک را مورد توجه قرار داده، شاک را کافر خوانده و در برابر تعجب اصحاب به مؤلفه جحد در معنای