کلینی، رمضان ۲۳۲ قمری/ آوریل ۸۴۷ میلادی را تاریخ ولادت او دانسته است.

بررسی: نگارنده در این قسمت از مقاله، قول به تولد امام حسن عسکری علیه السلامدر تاریخ ربیع‎الاول ۲۳۰ قمری را به بیشتر منابع شیعه دوازده امامی نسبت می‌دهد؛ درحالی‎که علاوه بر شیخ محمد کلینی، شیخ محمد مفید، شیخ فضل طبرسی و شیخ عباس قمی نیز تولد امام حسن عسکری علیه السلامرا سال ۲۳۲ قمری ذکر کرده‌اند. علامه محمدباقر مجلسی نیز در بحار الأنوار از کتاب‌های مصباح شیخ محمد طوسی، اقبال الأعمال سیدعلی بن موسی بن طاووس، مناقب ابن شهرآشوب مازندرانی و المصباح ابراهیم کفعمی، تولد آن امام را در سال ۲۳۲ قمری نقل کرده ‌است.

احتمال داده می‌شود که ژورف الیاش، قول به تولد امام حسن عسکری علیه السلامدر ربیع‎الاول سال ۲۳۰ قمری را از کتاب بحار الأنوار گرفته باشد؛ ولی باید توجه داشت که علامه مجلسی این قول را از کتاب الإرشاد نقل کرده است؛ درحالی‎که در کتاب الإرشاد چنین تاریخی دیده نمی‌شود و شیخ مفید تاریخ ربیع‎الثانی سال ۲۳۲ را برای ولادت امام حسن عسکری علیه السلامذکر کرده است؛ همچنان‎که در کتاب مسار الشیعه نیز همین تاریخ ذکر شده است.

علی بن حسین مسعودی سن امام حسن عسکری علیه السلامرا در زمان شهادت در سال ۲۶۰ قمری، ۲۹ سال ذکر کرده است.^۱ بنابراین از نظر وی، امام حسن عسکری علیه السلام، در سال ۲۳۱ به دنیا آمده است. حسین بن حمدان خصیبی، تولد امام حسن عسکری علیه السلامرا در سال ۲۳۳ نگاشته است. در آثار اهل سنت، تولد امام حسن عسکری علیه السلامدر سال‌های ۲۳۱ و ۲۳۲ ذکر شده است.

ژوزف الیاش تولد امام حسن عسکری علیه السلامرا در ماه ربیع‎الاول ذکر کرده است، درحالی‎که بیشتر تاریخ‌نگاران، محدثان و تذکره‌نویسان شیعه و اهل سنت، ولادت آن امام را در ماه ربیع‎الثانی ذکر کرده‌اند. امکان دارد که ژوزف الیاش قول به تولد

بین‎المللی مطالعات خاور میانه^۱ شماره هشتم (۱۹۷۷م) صفحه ۲۸۰ تا ۲۸۵ منتشر شده است؛

۶) «امام حسن عسکری»: این مقاله در دایرةالمعارف اسلام چاپ لایدن هلند (ویرایش دوم) منتشر شده است. مقاله مزبور، تنها مدخل ژوزف الیاش در این دائرةالمعارف است. این مقاله را حسین مسعودی به فارسی ترجمه، و محمدرضا جباری نقد و بررسی کرده است که این ترجمه و نقد و بررسی، هر دو در کتاب تصویر امامان شیعه در دائرة المعارف اسلام^۲ منتشر شده‎اند.

ژوزف الیاش در آغاز، به نام و القاب امام یازدهم علیه السلاممی‌پردازد و می‌گوید: حسن عسکری، ابومحمد حسن بن علی، یازدهمین امام شیعیان اثناعشری است. او به القابی چون صامت، زکی، خالص، نقی، رفیق و هادی، شناخته می‌شود و پیروانش در زمان حیات وی، او را به طور عمومی، ابن‎الرضا می‌خواندند.

بررسی: امام حسن عسکری علیه السلامالقابی دیگری نیز دارد که ژوزف الیاش در این مقاله، به آنها اشاره نکرده است. از جمله آنها، سراج و فاضل است. حسین بن حمدان خصیبی (۲۶۰ ـ ۳۳۴/ ۳۴۶/ ۳۵۸ ق) در کتاب الهدایه، از شفیع، موفی، تقی، سخی و مستودع نیز به عنوان القاب آن امام بزرگوار یاد کرده است.^۳

این نکته نیز قابل ذکر است که شیعیان، علاوه بر امام حسن عسکری علیه السلام، به امام هادی و امام جواد علیهما السلامنیز لقب ابن‎الرضا می‌دهند.

ژوزف الیاش، می‌نویسد که نسبت عسکری به او، مانند پدرش امام دهم از عسکر سامرا ناشی شده است. او در مدینه، متولد شد. بیشتر منابع شیعی اثناعشری، تاریخ ولادت او را ربیع‎الاول ۲۳۰ قمری/ نوامبر ۸۴۴ میلادی ذکر می‌کنند؛ ولی