153
اسلام‌ پژوهی در اسرائیل

«دیدگاه مسلمانان سده‌های میانه درباره شهادت»

کولبرگ در مقاله «دیدگاه مسلمانان سده‌های میانه درباره شهادت»۱، درباره مفهوم شهادت در تاریخ اسلام بحث می‎کند؛ مسئله‎ای که کمتر بدان پرداخته شده است. وی ضمن باور به اهمیت این مطالعات و پژوهش‌ها به‎ویژه با عنایت به متن‌هایی درباره شهادت در مسیحیت و یهودیت، به مقاله‌ای با عنوان «آموزه‌های شرقی درباره شهادت»، نگاشته خاورشناس مشهور هلندی، آرنت جان ونسینک۲ اشاره کرده است.

او ضمن بیان توصیفی از اقسام اصلی شهیدان در اسلام، بحث نسبت میان شهادت و انتحار را مطرح می‌کند و عملیات‌های تروریستی در دوره معاصر را ریشه‌یابی کرده، ارتباط آنها را با شهادت در دوره نخستین اسلام تحلیل و بررسی می‎کند.

«اندر ستایش اقلیت»

کولبرگ در مقاله «اندر ستایش اقلیت»۳ بر این باور است که در دوره‌ای که شیعیان امامیه در اقلیت و تحت ستم بوده‌اند، موضوع ستایش اقلیت در میانشان بسیار پررنگ بوده است. آنان بر تأکید بر اینکه اهل حق همیشه در اقلیت بوده‌اند، می‌کوشیدند تا موضع خود را در رویارویی با مسلمانان غیرشیعی قوت بخشند؛ ولی در آغاز دوره غیبت کبرا و با به قدرت رسیدن حاکمان آل بویه، شیعیان، دیگر احساس در اقلیت بودن و ضعف موضع نداشتند و در نتیجه، موضوع ستایش اقلیت در میان آنان کم‌رنگ شد؛ تا جایی که بعضی از آنان در برابر رقبای خود به فراوانی عدد خود استناد می‌کردند؛ هرچند که ستایش اقلیت در میان اخباریونِ امامیه حفظ شد و آنان در برابر رقبای اصولی خود، بر حقانیت اقلیت تأکید می‌ورزیدند.

1.. Medieval Muslim Views on Martyrdom (۱۹۹۷).

2.. Arent Jan Wwnsinck

3.. In prais of the few (۲۰۰۰).


اسلام‌ پژوهی در اسرائیل
152

«تقیه در عقاید و مذهب شیعیان»

کولبرگ در مقاله «تقیه در عقاید و مذهب شیعیان»۱، با باور به اینکه تقیه شاخصه مذهب شیعه امامیه است، در صدد ذکر تصویری از بی‌انسجامی و ناهمگونی میان نگاه اعتقادی و رفتار عملی شیعه امامیه در برابر تقیه است. وی در این باره، به طرح دیدگاه‌های گوناگون شیعیان امامیه درباره اعتنا یا عدم اعتنا به تقیه در طول تاریخ و نیز نگاه به تقیه بر اساس شرایط گوناگون اجتماعی و سیاسی پرداخته است.

در این مقاله تلاش شده است که فرایند تغییر در آموزه تقیه به تصویر کشیده شود. نگارنده دیدگاه مخالفان شیعه امامیه را برای توجیه برخی واقعیت‌ها مانند توجیه ازدواج دختر امام علی علیه السلام -  با استناد به سخن معین‎الدین میرزا مخدوم حسینی جرجانی (درگذشته ۹۵۵ق)  - توضیح می‎دهد و سپس به موضع خود شیعه امامیه و برگزیدن موضع تقیه به دلیل فشارها و اندک بودن جمعیتشان و نیز به منظور مخفی کردن معارف ژرف از دسترس نااهلان - اعم از شیعه امامیه و غیر آنها  - اشاره می‎کند.

اتان کولبرگ در این مقاله به موضع‌گیری متفاوت امام علی علیه السلامو برخی دیدگاه‌های دیگر اشاره، و بدین‎گونه، یک‎سان نبودن دیدگاه شیعه امامیه در موضع تقیه را تشریح می‌کند. وی در قسمت چهارم مقاله، آرای شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی، محقق حلی، شهید اول، شیخ جعفر بن خضر مالکی کاشف الغطاء (۱۱۵۴۱۲۲۸ق) و عبدالجلیل قزوینی رازی (اواخر قرن پنجم تا قرن ششم قمری) و همچنین اختلاف‎نظرات میان دانشمندان را تحلیل و بررسی می‎کند و می‎کوشد در پژوهشی کوتاه، به همه زاویه‌ها و نظرات مطرح در این باره بپردازد و در نتیجه، دیدگاه و کردار شیعیان امامیه به این اصل را به شکل متفاوت، ناهمگون و ناسازگار به تصویر بکشد.

1.. Taqiyya in Shii Theology and Religion (۱۹۹۵).

  • نام منبع :
    اسلام‌ پژوهی در اسرائیل
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1392
صفحه از 334
پرینت  ارسال به