133
اسلام‌ پژوهی در اسرائیل

الف) همچنان‎که برخی از صاحب‌نظران۱ نیز تصریح داشته‌اند، گاهی نگارنده‌ای از ستم حاکمان و تحریف قرآن کریم و تبدیل معارف و احکام آن و گمراه نمودن مردم سخن می‌گوید و می‌توان مراد او را مبنی بر تحریف مفاهیم و تفسیر، از لابه‌لای عبارت‌های صفحه‌های دیگر همان کتاب یا تألیفات دیگر او دریافت کرد. در این میان، گرچه نمی‌شود به مجرد این احتمال، نسبت انکار تحریف را به آن نگارنده داد، اما نمی‌شود نسبت باور به تحریف را نیز به او داد؛

ب) هرچند این نگاشته علمی ادعا ندارد که هیچ‎یک از شیعیان و نگارندگان کتاب‌های پیش‎گفته ادعای تحریف نکرده‌اند (زیرا در برخی از این کتاب‌ها، عبارت‌هایی وجود دارند که دلالت بر تحریف می‌نمایند که قریب به اتفاق دانشمندان شیعه -  اعم از متقدمان و متأخران  - آن ادعا را باطل دانسته و محکوم کرده‌اند)، ولی نگارندگان بسیاری از کتاب‌های یادشده در کتاب‌های خود، حتی در همان کتاب‌هایی که اتان کولبرگ، نام برده است، به عدم وقوع تحریف قرآن کریم تصریح کرده‌اند و اتان کولبرگ، یا آن کتاب‌ها را ندیده است و به واسطه‌ها و ناقلان غربی یا ضدشیعی اعتماد کرده و یا اگر خوانده و متوجه شده است، تعمد دروغ و تهمت داشته است. برای نمونه، به برخی سخنان بعضی از شخصیت‌هایی که اتان کولبرگ ذکر کرده است، اشاره می‌شود.

شیخ مفید در همان کتاب اوائل المقالات -  که اتان کولبرگ، بدان اشاره کرده است  - می‏گوید:

گروهی از امامیه گفته‌اند که قرآن کریم دچار هیچ کاستی‎ای در کلمه، آیه و سوره نشده است؛ ولی آن تأویل‌ها و تفسیر معانی قرآن بنا بر حقیقت تنزیلش که در مصحف امام علی علیه السلامبوده است حذف شده است. البته همه این تأویل‌ها و تفسیرها، از سوی خداوند، فرو فرستاده شده است؛ ولی

1.. زمانی، مستشرقان و قرآن، ص۲۸۱.


اسلام‌ پژوهی در اسرائیل
132

کریم به‌شمار آمده‌اند. همچنین کولبرگ اختلاف دیدگاه بعضی از دانشمندان متأخر را تحلیل و بررسی کرده و از این راه، عدم وجود وحدت رویه در میان دیدگاه‌های شیعه امامیه را نشان داده است.

وی ضمن ارائه گزارشی از ادعای تحریف در کتاب‌های شیعیان، می‌کوشد تا انگیزه اقدام شیعه برای ادعای تحریف قرآن کریم را انتقام‌جویی آنان از دستگاه خلافت معرفی کند؛ درحالی‎که -  چنان‎که برخی از صاحب‌نظران نیز بدان تصریح کرده‌اند۱ - از این مطلب غافل شده است که این تحلیل، عدم باور واقعی شیعه به تحریف قرآن کریم را اثبات می‌کند.

وی در این مقاله، می‌نویسد:

کتاب‌های متعدد بزرگان شیعه، دلالت بر اعتقاد آنان به تحریف دارد؛ مانند تفسیر علی بن ابراهیم قمی، تفسیر امام عسکری علیه السلام، رساله انواع آیات القرآن، نوشته سعد بن عبداللّه قمی، تفسیر فرات، تفسیر عیاشی، التحریف نوشته ابوجعفر احمد بن مجمد برقی، التنزیل من القرآن والتحریف، نوشته علی بن حسن بن فضال، التنزیل والتحریف نوشته محمد بن حسن صیرفی، التبدیل والتحریف نوشته سیاری، اوائل المقالات شیخ مفید و فصل الخطاب میراز حسین نوری. انگیزه شیعیان برای ادعای تحریف قرآن، تلاش شیعیان جهت تلافی ناراحتی‌های ناشی از برکناری علی علیه السلاماز خلافت و ناکامی شیعه در به‎دست‌گیری حکومت بوده است. البته تعدادی از علماء متأخر شیعه نیز به انکار تحریف پرداخته‌اند، مانند: سیدهبةاللّه شهرستانی، بروجردی و خوئی.۲

درباره گفته‌های اتان کولبرگ، چند مطلب درخور ذکر است.

1.. زمانی، مستشرقان و قرآن، ص۲۷۹.

2.. کولبرگ، «نکاتی چند دربارۀ موضع امامیه نسبت به قرآن»، ص۷۷.

  • نام منبع :
    اسلام‌ پژوهی در اسرائیل
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1366
صفحه از 334
پرینت  ارسال به