اللّٰهِ عَلِیٍّ علیه السّلام.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: این تفسیر، مبنی بر آن است که برای «وجه»، معنایی وسیع در نظر بگیریم که شامل ذات الهی و تمام متعلّقات ربّانی آن چون دین و داعیان به دین هم بشود.^۲ این حدیث نیز «وجه اللّٰه» را به یکی از ائمّه علیهم السّلام منطبق ساخته و از نوع «تفسیری - تبیینی» است.

سوره عنکبوت

ائمّه علیهم السّلام مصداق عالمون (عنکبوت: آیه ۴۳)

۱۲. طریق ۱^۳، عَن ابنِ أَبی عُمَیرٍ، عَن مالِكِ بن عَطِیَّةَ، عَن مُحَمَّدِ بن مَروانَ،^۴ عَنِ الفُضَیلِ بن یَسارٍ، عَن أبی جَعفَرٍ علیه السّلام‏؛ فی قَولِ اللّٰهِ عز و جل‏: (وَ ما يَعقِلُها إِلَّا العالِمُونَ‏) قالَ: نَحنُ هُم.^۵

گونه‏شناسی و تخریج: حدیث، «عالمون» را بر ائمّه علیهم السّلام منطبق کرده و از نوع «جری و تطبیق» است. این روایت، احادیث هم‏مضمون‏ نیز دارد.^۶

سوره روم

ولایت، فطرت الهی که خدا بر آن آفریده‏اند (روم: آیه ۳۰)

۱۳. طریق۱^۷: الحَسَنُ بنُ سَعِیدٍ، عَن جَعفَرِ بن بَشیرٍ، عَن عَلِیِّ بن أبی حَمزَةَ، عَن أبی

تَدری؟ ما اسمُها؟ قالَ: نَعَم، اسمُها إِیلِیا قالَ: فالتَفَتَ إِلَیَّ فَقالَ: وَیحَكَ یا أَصبَغُ! ما أَقرَبَ «إِیلِیا» مِن «عَلِیاً».^۱

گونه‏شناسی و تخریج: با توضیحاتی که در حدیث پیشین گذشت، این روایت، از نوع «تفسیری - تبیینی» است.

سوره قصص

بازگشت پیامبر صلی الله علیه و آله به معاد بازگشت به گاهِ رجعت (قصص: آیه ۸۵)

۱۰. طریق ۱: یونُسُ، عَن إِبراهیمَ بنِ عَبدِ الحَمیدِ، عَن أَبانٍ الأَحمَرِ رَفَعَهُ إِلی أبی جَعفَرٍ علیه السّلام‏؛ فی قَولِ اللّٰهِ عز و جل‏: ( إِنَّ الَّذی فَرَضَ عَلَیكَ القُرآنَ لَرادُّكَ إِلى‏ مَعادٍ)، فَقالَ أبو جَعفَرٍ علیه السّلام: ما أَحسَبُ نَبِیَّكُم صلی الله علیه و آله إِلّا سَیَطَّلِعُ عَلَیكُم اطِّلاعَةً.^۲

گونه‏شناسی و تخریج: ظاهر آیه و سیاق، چنین نشان می‏دهد که مراد از «لرادّک إلی معاد» بازگشت پیامبر صلی الله علیه و آله به مکّه است.^۳ حدیث، «معاد» را به رجعت و آشکارگی دوباره پیامبر صلی الله علیه و آله تطبیق داده و از نوع «جری و تطبیق» است. به دیگر سخن، همان گونه که رجعت پیامبر صلی الله علیه و آله به مکّه فتحی بزرگ برای ایشان به شمار می‏رفت، رجوع او در آخر الزمان و به گاه بر پایی حکومت اسلامی نیز چنین است.^۴

ائمّه وجه الهی (قصص: آیه ۸۸)

۱۱. طریق ۱، عَن یونُسَ بنِ عَبدِ الرَّحمٰنِ، عَن یونُسَ بنِ یَعقُوبَ، عَمَّن حَدَّثَهُ، عَن أبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام‏؛ فی قَولِ اللّٰهِ عز و جل‏: (كُلُّ شَي‏ءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجهَهُ)‏: إِلّا ما أُریدَ بِهِ وَجهُ اللّٰهِ، وَ وَجهُ