271
میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی

کتاب‏های احمد بن محمّد بزنطی کوفی

یک روایت (۶۲/۰ در صد مجموع احادیث) از روایت‏های محمّد بن عیسی به بزنطی می‏رسد.۱ تنها شهرت کتاب‏های بزنطی و روایات فراوان عبیدی از او اخذ از این کتاب‏ها را موجّه می‏نماید، و گرنه طرق فهرست‏ها با سند این روایات در راوی اصلی مشابهت ندارند.

کتاب عبد اللّٰه بن ولید سمّان کوفی

سند تنها روایت (۶۲/۰ در صد مجموع احادیث) تفسیری عبیدی۲ از عبد اللّٰه بن ولید، با طرق فهرست‏ها همخوان نیست؛ ولی او کتابی معروف و شناخته شده داشته۳ و شاید عبیدی هم بدان دسترس داشته است.

افزون بر اینها امکان دریافت احادیث از کتاب فضّالة بن ایّوب،۴ عبد الصمد بن بشیر کوفی،۵ کتاب ابو هاشم داوود بن قاسم جعفری بغدادی،۶ کتاب هشام بن حکم بغدادی۷ و سماعه بن مهران کوفی۸ وجود دارد؛ ولی شواهد کافی بر آن وجود ندارد. پاره‏ای از روایات هم گویا حاصلِ مشافهات خود عبیدی است و نه بر گرفته از مصدری مکتوب.۹ منبع برخی از روایات هم چندان معلوم و مشخّص نیست.۱۰

1.. ر. ک: ح‏ ۱۲ (محمّد بن حسن الطوسی بإسناده، عن محمّد بن علی، بن محبوب، عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

2.. ر. ک: ح‏ ۸۱ (علی بن حسین بن موسی بن بابویه القمّی عن سعد بن عبد اللّٰه، عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

3.. ر. ک: رجال النجاشی: ش۵۷۷.

4.. ر. ک: ح‏ ۱۲۹(محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

5.. ر. ک: ح‏ ۱۳۸ (محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن عبد الصمد بن بشیر...).

6.. ر. ک: ح ۵۵ (أحمد بن محمّد بن خالد البرقی، عن محمّد بن عیسی بن عبید...) و ۵۶ (محمّد بن جعفر الأسدی، عمن ذکره، عن محمّد بن عیسی بن عبید / علی بن أحمد بن عمران الدقّاق، عن محمّد بن جعفر الأسدی، عمّن ذکره، عن محمّد بن عیسی بن عبید).

7.. ر. ک: ح‏ ۳۲ (محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن رجل، عن هشام بن حکم...).

8.. ر. ک: ح‏ ۲۱ (محمّد بن حسن الطوسی بإسناده عن محمّد بن حسن بن الولید، عن محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن سماعه بن مهران...).

9.. ر. ک: ح ۱۴، ۷۶، ۷۸، ۱۱۰، ۱۲۷، ۱۳۰.

10.. ر. ک: ح ۳۸، ۶۷، ۸۰، ۱۳۳.


میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی
270

کتاب حنّان بن سدیر کوفی

یک روایت (۶۲/۰ در صد مجموع احادیث) می‏تواند بر گرفته از این کتاب باشد.۱ گرچه طریق آن با طریق کتاب حنّان بن سدیر در فهرست‏ها همخوان نیست، ولی محتوای روایت (توصیف وادی‏ای در جهنّم) با موضوع کتاب حنّان - که نجاشی آن را « كتاب فی صفة الجنّة و النّار»۲ می‏خواند - تناسب دارد.

کتاب ابراهیم بن عبد الحمید کوفی

دو روایت (۲۵/۱ در صد از روایات عبیدی به این راوی می‏انجامد.۳ سند این دو روایت با طریق فهرست‏ها همخوانی ندارد؛ ولی از آن جا که او کتابی مشهور داشته۴ و عبیدی در روایات خود از ابراهیم بن عبد الحمید بهره برده است، احتمال اخذ از کتاب او وجود دارد.

کتاب‏های حسن بن علی بن فضّال کوفی

در چهار روایت (۳۶/۲ در صد روایت‏ها) محمّد بن عیسی از ابن فضّال نقل می‏کند.۵ عبیدی از راویان آثار ابن فضّال نیست و سند این روایت‏ها در راوی اصلی با طرق فهرست‏ها متفاوت است؛ ولی از آن جا که کتاب‏های ابن فضّال مشهور بوده‏اند و عبیدی نقل‏های درخور توجّهی از او دارد، احتمال اخذ این روایات از کتاب‏های ابن فضّال تا حدودی موجّه می‏گردد.

1.. ر. ک: ح‏ ۴۸ (علیّ بن حسین بن موسی بن بابویه القمّی و محمّد بن حسن بن الولید، عن سعد بن عبد اللّٰه، عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

2.. ر. ک: رجال النجاشی: ش۳۷۸.

3.. ر. ک: ح‏ ۵۹ (علی بن حسین بن موسی بن بابویه القمی عن سعد بن عبد اللّٰه، عن محمّد بن عیسی بن عبید...)، ۵۸ (عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد بن خالد، عن محمّد بن عیسی بن عبید).

4.. رجال النجاشی: ش۲۷.

5.. ر. ک: ح‏ ۶۴ (علی بن حسین بن موسی بن بابویه القمّی، عن سعد بن عبد اللّٰه، عن محمّد بن عیسی بن عبید...)، ۸ (محمّد بن حسن الطوسی بإسناده، عن محمّد بن أحمد بن یحیی العطّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید...)، ۱۰۷، ۱۴۹(محمّد بن جعفر الرزّاز، عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

  • نام منبع :
    میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1137
صفحه از 291
پرینت  ارسال به