269
میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی

عدم مشابهت راوی اصلی در این سند با سند فهرست‏ها، شاید از کثرت نقل عبیدی از ابن سنان بتوان دسترسی او به میراث حدیثی محمّد بن سنان را کشف کرد.

کتاب علی بن حکم کوفی

واسطه دو روایت (۲۵/۱ در صد کلّ روایات) نقل شده از سیف بن عمیره و محمّد بن فضیل صیرفی به وسیله عبیدی،۱ علی بن حکم انباری است و ممکن است روایت از کتاب او گرفته شده باشد. البتّه راوی کتاب ابن حکم در فهرست‏های عبیدی نیست؛ ولی شهرت کتاب علی بن حکم و رابطه روایی در خور توجّه میان عبیدی و او می‏تواند نشانه‏ای از اخذ از نگاشته او باشد.

نسخه هشام بن ابراهیم عبّاسی مشرقی بغدادی

مشرقی، کتابی مشهور دارد؛ ولی عبیدی در جرگه راویان آن نیست. با این وجود، چهار روایت (۳۶/۲ در صد) از روایات تفسیری عبیدی، از مشرقی نقل شده۲ که با توجّه به وابستگی اندیشگانی مشرقی به طیف فکری یونس بن عبد الرحمن۳ و در نتیجه هم‏افق بودن عبیدی با او و همچنین ارتباط روایی این دو تن در سایر اسانید می‏توان گفت که محمّد بن عیسی از کتاب مشرقی بهره برده است.

1.. ر. ک: ح‏ ۱۵۹ (محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن علیّ بن الحکم، عن سیف بن عمیرة...)، ۱۱۱ (محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن علیّ بن الحکم، عن محمّد بن الفضیل ...).

2.. ر. ک: ح ۵۱ (محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن المشرقی)، ۹۴ (عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد بن خالد البرقی، عن محمّد بن عیسی بن عبید...)، ۹۵(علیّ بن حسین بن بابویه، عن أحمد بن إدریس، عن أحمد بن محمّد بن خالد البرقی، عن محمّد بن عیسی بن عبید...)، ۲۶ (محمّد بن مسعود العیّاشی، عن حمدویه بن نصیر الکشّی، و ابراهیم بن نصیر کشی عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

3.. رجال الکشّی: ش۴۹۷ (علیّ بن محمّد، قال: حدثنی محمّد بن أحمد، عن العبّاس بن معروف، عن أبی محمّد الحجّال، عن بعض أصحابنا، عن الرضا علیه السّلام، قال: ذكر الرضا علیه السّلام العباسی فقال: هو من غلمان أبی الحارث - یعنی یونس بن عبد الرحمن - ...).


میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی
268

حسین بن سعید در فهرست‏ها شباهت ندارد، ولی با توجّه به شهرت کتاب‏های حسین بن سعید و نقل‏های محمّد بن عیسی از او در سایر روایات، بهره‏گیری از مکتوبات حسین بن سعید بعید نیست.

کتاب‏های حسن بن محبوب کوفی

دو روایت تفسیری (۲۵/۱ در صد کلّ روایات) از طریق محمّد بن عیسی از حسن بن محبوب نقل شده است.۱ مشابهتی میان سند این روایات و طرق کتاب‏های حسن بن محبوب وجود ندارد؛ امّا در نظر داشتن شهرت کتاب‏های حسن بن محبوب در جامعه شیعه و نقل‏های عبیدی از او در دیگر روایات می‏تواند نشانه اخذ از نگاشته‏های ابن محبوب باشد.

کتاب‏های صفوان بن یحیی کوفی

یک روایت۲ (۶۲/۰ در صد مجموع احادیث) ممکن است از کتاب‏های صفوان بن یحیی گرفته شده باشد. عبیدی در شمار راویان آثار وی نیامده است و تنها بر پایه شهرت کتاب‏های صفوان در میان شیعیان و نقل‏های فراوان عبیدی از او چنین احتمالی می‏توان داد.

کتاب‏های محمّد بن سنان زاهری کوفی

ابن سنان در شانزده روایت (ده در صد) از احادیث تفسیر عبیدی، حلقه مشترک است۳ و

1.. ر. ک: ح ۲۹ (محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید...) و ۱۳۷(علی بن حسین بن موسی بن بابویه القمی، عن سعد بن عبد اللّٰه، عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

2.. ر. ک: ح‏ ۹۶(محمّد بن الحسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن صفوان بن یحیی، عن یعقوب بن شعیب...).

3.. ر. ک: ح ۵ (علیّ بن حسین بن بابویه، عن محمّد بن یحیی العطّار، عن محمّد بن أحمد بن یحیی، عن محمّد بن عیسی بن عبید...)، ۷، ۹(محمّد بن حسن الطوسی بإسناده، عن محمّد بن علی بن محبوب، عن محمّد بن عیسی بن عبید...)، ۳۵، ۵۲، ۵۴، ۶۶، ۸۴، ۸۸، ۹۸، ۱۲۱، ۱۲۸، ۱۳۱، ۱۴۱، ۱۵۴، ۱۵۸ (محمّد بن حسن الطائی، عن سهل بن زیاد، عن محمّد بن عیسی بن عبید...). گفتنی است که روایات با این سند، حاصل تقطیع یک روایت اند.

  • نام منبع :
    میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1077
صفحه از 291
پرینت  ارسال به