265
میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی

کتاب اسماعیل بن جابر جعفی کوفی

سند دو روایت۱ بدین راوی می‏رسد (۲۵/۱ در صد کلّ روایات) و با طرق موجود در رجال النجاشی: «له كتاب ذكره محمّد بن الحسن بن الولید فی فهرسته: أخبرنا أبو الحسین علیّ بن أحمد، قال: حدّثنا محمّد بن الحسن، قال: حدّثنا محمّد بن الحسن، عن محمّد بن عیسى، عن صفوان بن یحیى، عنه»۲ و الفهرست شیخ: «له كتاب. أخبرنا به ابن أبی جید، عن ابن الولید، عن الصفّار عن محمّد بن عیسى بن عبید، عن صفوان، عن إسماعیل بن جابر»،۳ مطابقت دارد.

کتاب یوسف بن عقیل بجلی کوفی

عبیدی، از راویان کتاب یوسف بن عقیل است۴ و در یک روایت (۶۲/۰ در صد مجموع احادیث) از روایات تفسیری هم از او نقل کرده۵ که ظاهراً برگرفته از این کتاب است.

کتاب سعید بن غزوان اسدی کوفی

سند یک روایت (۶۲/۰ در صد روایات) به سعید بن غزوان می‏رسد۶ و با توجّه به مشابهت راوی اصلی در آن با راوی کتاب فرد یاد شده در فهرست‏ها،۷ می‏توان منبع بودن

1.. ر. ک: ح ۱۰(علی بن حسین بن موسی بن بابویه، عن عبد اللّٰه بن جعفر الحمیری، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن صفوان بن یحیی) و ۷۷ (علی بن حسین بن بابویه، عن أحمد بن إدریس الأشعری و محمّد بن أحمد بن یحیی و محمّد بن علی بن محبوب، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن صفوان بن یحیی...).

2.. رجال النجاشی: ش۷۱.

3.. الفهرست، طوسی: ش۴۹.

4.. ر. ک: الفهرست، طوسی: ش۸۱۱ (له كتاب. أخبرنا جماعة، عن محمّد بن علیّ بن الحسین، عن أبیه و محمّد بن الحسن، عن سعد بن عبد اللّٰه و الحمیری و علی بن إبراهیم، عن محمّد بن عیسى، عن یوسف بن عقیل). قمیان او را صاحب کتابی دانسته‏اند، حال آن که نجاشی معتقد است که کتاب از محمّد بن قیس است.

5.. ر. ک: ح‏ ۱۰۹ (محمّد بن یحیی العطّار، عن محمّد بن أحمد بن یحیی، عن محمّد بن عیسی بن عبید و عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد بن خالد البرقی، عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

6.. ر. ک: ح‏ ۳۷ (محمّد بن حسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن محمّد بن أبی عمیر و حمّاد بن عیسی، عن سعید بن غزوان).

7.. ر. ک: رجال النجاشی: ش۴۷۹ (له كتاب أخبرناه عدّة من أصحابنا عن الحسن بن حمزة العلوی(( الطبری، قال: حدّثنا محمّد بن جعفر بن بطّة، قال: حدّثنا محمّد بن الحسن الصفّار، قال: حدّثنا أحمد بن محمّد، عن ابن أبی عمیر، عن سعید بن غزوان(، الفهرست: ش۳۲۴ (له أصل. رویناه بالإسناد الأوّل عن أحمد بن محمّد بن عیسى، عن ابن أبی عمیر، عن سعید بن غزوان).


میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی
264

کتاب ابو محمّد عبد اللّٰه بن ابراهیم بن حمّاد انصاری۱

یک روایت (۶۲/۰ در صد کلّ روایات) از این مصدر گرفته شده است.۲ عبیدی از شاگردان به‏نام انصاری است۳ و در الفهرست شیخ به عنوان راوی اصلی کتاب او معرّفی شده است: «له كتاب. أخبرنا أبو عبد اللّٰه محمّد بن محمّد بن النعمان و الحسین بن عبید اللّٰه، عن محمّد بن علی بن الحسین، عن أبیه و محمّد بن الحسن، عن سعد و الحمیری، عن محمّد بن عیسى، عن عبد اللّٰه بن إبراهیم الأنصاری‏».۴

کتاب منصور بن یونس بزرج کوفی

دو نقل از مجموعه منقولات تفسیری عبیدی (۲۵/۱ در صد کلّ روایات) به منصور بن یونس بزرج منتهی می‏شود.۵ در هر دو روایت، محمّد بن اسماعیل بن بزیع، شاگرد بزرج است. شیخ طوسی در گزارش طریق کتاب منصور بن یونس، ابن بزیع را از ناقلان اصلی آن شمرده است: «له كتاب. أخبرنا جماعة، عن أبی المفضّل، عن ابن بطّة، عن أحمد بن محمّد بن عیسى، عن علیّ بن حدید و محمّد بن إسماعیل بن بزیع و ابن أبی عمیر، عن منصور بن یونس».۶

1.. به گفتۀ ابن غضائری او ساکن قم شده است( رجال ابن غضائری: ش۹۲) سیاهۀ اساتیدِ نوعاً کوفی او نشان می‏دهد که وی روزگاری را در کوفه و عراق به سر برده و احتمالاً استفادۀ عبیدی از او هم در این دوران بوده است.

2.. ر. ک: ح‏ ۱۴۹ (محمّد بن حسن الصفّار، عن محمّد بن عیسی بن عبید...).

3.. این ارتباط شاگردی، چنان وثیق است که نصر بن صباح انصاری را به واسطۀ روایت عبیدی از همنامش باز می‏شناساند (قال أبو عمرو قال نصر بن الصباح: أبو محمّد الأنصاری الذی یروی عنه محمّد بن عیسى العبیدی و عبد اللّٰه بن إبراهیم، مجهول لا یُعرف‏ (رجال الکشّی، ش۱۱۴۰).

4.. الفهرست، طوسی: ش۹۳۵.

5.. ر. ک: ح ۱۱۳ (علیّ بن حسین بن موسی بن بابویه، عن عبد اللّٰه بن جعفر الحمیری، عن محمّد بن عیسی بن عبید، عن محمّد بن إسماعیل بن بزیع) و ۱۱۲ (أحمد بن محمّد بن یحیی العطّار، عن سعد بن عبد اللّٰه، عن محمّد بن عیسی بن عبید محمّد بن إسماعیل بن بزیع...).

6.. الفهرست: ش۷۳۱.

  • نام منبع :
    میراث تفسیری محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1015
صفحه از 291
پرینت  ارسال به