۱۱۳. طریق ۱۰، عَن مُحَمَّدِ بن إِسماعِیلَ بنِ بَزِیعٍ، عَن مَنصورِ بن یونُسَ، عَن جَلِیسٍ لَهُ‏، عَن أبی حَمزَةَ، عَن أبی جَعفَرٍ علیه السّلام، قالَ: قُلتُ لَهُ: قَولُ اللّٰهِ تَعالَى: ( كُلُّ شَىْ‏ءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ)‏؟ قالَ: یا فُلانُ، فَیَهلِكُ كُلُّ شَی‏ءٍ، وَ یَبقَى الوَجهُ؟ اللَّهُ أَعظَمُ مِن أَن یُوصَفَ!‏ وَ لٰكِن مَعناها: كُلُّ شَی‏ءٍ هالِكٌ إِلّا دِینَهُ، وَ نَحنُ‏ الوَجهُ الَّذی یُؤتَى اللَّهُ مِنهُ،‏ لَن یَزالَ فی عِبادِ اللّٰهِ ما كانَت لَهُ فیهِم رَوِیَّةٌ، فَإِذا لَم تَكُن فیهِم رَوِیَّةٌ رَفَعَنا فَصَنَعَ ما أَحَبَ‏.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: با تبیین پیشین، حدیث از نوع «تفسیری - تبیینی» است. این روایت با اندک تغییراتی در مصادر دیگر نیز یافت می‏شود.^۲

سوره روم

اسلام و توحید، فطرت الهی که خدا بر آن آفریده ‏است (روم: آیه ۳۰)

۱۱۴.طریق ۳، عَن یونُسَ، عَن عَبدِ اللّٰهِ بن سِنانٍ، عَن أبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام، قالَ: سَأَلتُهُ عَن

می‏کنند اسم اعظم از حروفی تشکیل شده است، بیاناتی رمزگونه و مثال‏هایی برای تفهیم حقایق اند.^۱ مضمون این حدیث، در احادیث دیگر نیز دیده می‏شود.^۲

سوره قصص

ائمّه علیهم السّلام وجه الهی (قصص: آیه ۸۸)

۱۱۲.طریق ۱۶، عَن مُحَمَّدِ بن إِسماعِیلَ بنِ بَزِیعٍ، عَن مَنصورِ بن یونُسَ، عَن جَلِیسٍ لَهُ، عَن أبی حَمزَةَ، عَن أبی جَعفَرٍ علیه السّلام، قالَ: قُلتُ فی قَولِ اللّٰهِ عز و جل‏ ( كُلُّ شَىْ‏ءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ)‏ قالَ: یا فُلانُ! فَیَهلِكُ كُلُّ شَی‏ءٍ وَ یَبقَى وَجهُ اللّٰهِ عز و جل؟ وَ اللَّهُ أَعظَمُ مِن أَن یُوصَفَ! وَ لٰكِن مَعناها: كُلُّ شَی‏ءٍ هالِكٌ إِلّا دِینَهُ، وَ نَحنُ الوَجهُ الَّذی یُؤتَى اللَّهُ مِنهُ، وَ لَن یَزالَ فی عِبادِ اللّٰهِ ما كانَت لَهُ فیهِم رُوبَةٌ. قُلتُ: وَ ما الرُّوبَةُ؟ قالَ: الحاجَةُ، فَإِذا لَم یَكُن لَهُ فیهِم رُوبَةٌ رَفَعَنا اللَّهُ فَصَنَعَ ما أَحَبَّ.^۳

گونه‏شناسی و تخریج: روایت، ابتدا دلالت «وجه» بر معنای ظاهری خود در آیه را رد کرده و «وجه اللّٰه» را به معنای «دین خداوند» گرفته است و در پی آن، ائمّه علیهم السّلام را که دعوت کنندگان به دین الهی هستند، به عنوان وجه معرّفی کرده است. این تفسیر مبنی بر آن است که برای وجه، معنایی وسیع در نظر بگیریم که شامل ذات الهی و تمام متعلّقات ربّانی آن چون دین و داعیان به دین هم بشود.^۴ بر این اساس، روایت از نوع «تفسیری - تبیینی» است. این روایت در منابع متعدّدی گزارش شده است.^۵