بَیتِهِ بِالكَلامِ وَ یُبَیِّنُ لَهُم بِالقُرآنِ: (إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجْسَ أَهْلَ ٱلْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا)، وَ قالَ عَزَّ ذِكرُهُ: (وَٱعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَىْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَسولِ وَلِذِى ٱلْقُرْبَىٰ)،‏ ثُمَّ قالَ:‏ (وَ ءَاتِ ذَا ٱلْقُرْبَىٰ حَقَّهُ)‏، فَكانَ عَلِیٌّ علیه السّلام وَ كانَ حَقُّهُ الوَصِیَّةَ الَّتی جُعِلَت لَهُ وَ الِاسمَ الأَكبَرَ وَ میراثَ العِلمِ وَ آثارَ عِلمِ النُّبُوَّةِ....^۱

گونه‏شناسی و تخریج: مورد نزول آیه در باره اعطای حقوق مالی به خویشان و نزدیکان است. روایت با استفاده از اطلاق موجود در آیه، بارزترین مصداق خویشان پیامبر صلی الله علیه و آله، یعنی علی علیه السّلام را مصداق «ذی القربی» دانسته و حقّ عام را به حقّ وصایت و مواریث امامت تسرّی داده و از نوع «تفسیری - تبیینی» است.

روح، مخلوقی جز جبرئیل و میکائیل (اسرا: آیه ۸۵)

۹۰.طریق ۳، عَن یونُسَ، عَنِ ابنِ مُسكانَ، عَن أبی بَصِیرٍ، قالَ: سَأَلتُ أَبا عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام عَن قَولِ اللّٰهِ عز و جل: (يَسْأَلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّى)، قالَ: خَلقٌ أَعظَمُ مِن جَبرَئِیلَ وَ میكائیلَ كانَ مَعَ رَسولِ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله، وَ هُوَ مَعَ الأَئِمَّةِ، وَ هُوَ مِنَ المَلَكُوتِ.^۲

گونه‏شناسی و تخریج: روایت، روح را پدیده‏ای غیر از فرشتگان بزرگ الهی می‏داند و در باره مراد از «روح» توضیح می‏دهد و از نوع «تفسیری - تبیینی» است. این روایت در تفسیر القمی^۳ و الاستبصار^۴ و با اندک تغییراتی در کتاب‏های دیگر نیز نقل شده است.^۵

سفارش پیامبر خدا به غم نخوردن به خاطر واکنش قوم در برابر اعلان فضل اهل بیت (نحل: آیه ۱۲۷)

۸۸.طریق ۲۸^۱، عَن محَمَّدِ بن سِنانٍ، عَن إِسماعِیلَ بن جابِرٍ وَ عَبدِ الكَرِیمِ بن عَمرٍو، عَن عَبدِ الحَمیدِ بن أبی الدَّیلَمِ، عَن أبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام، قالَ:... فَلَم تَزَلِ الوَصِیَّةُ فی عالِمٍ بَعدَ عالِمٍ حَتَّى دَفَعوها إِلى مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَلَمّا بَعَثَ اللَّهُ عز و جل محمّداً صلی الله علیه و آله أَسلَمَ لَهُ العَقِبُ مِنَ المُستَحفِظینَ وَ كَذَّبَهُ بَنو إِسرائِیلَ، وَ دَعا إِلى اللّٰهِ عز و جل وَ جاهَدَ فی سَبِیلِهِ، ثُمَّ أَنزَلَ اللَّهُ جَلَّ ذِكرُهُ عَلَیهِ أَن أَعلِن فَضلَ وَصِیِّكَ، فَقالَ: رَبِّ إِنَّ العَرَبَ قَومٌ جُفاةٌ لَم یَكُن فیهِم كِتابٌ وَ لَم یُبعَث إِلَیهِم نَبِیٌّ، وَ لا یَعرِفُونَ فَضلَ نُبُوّاتِ الأَنبِیاءِ علیه السّلام وَ لا شَرَفَهُم، وَ لا یُؤمِنُونَ بی إِن أَنا أَخبَرتُهُم بِفَضلِ أَهلِ بَیتی، فَقالَ اللَّهُ جَلَّ ذِكرُهُ: (وَ لَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ ‏...).^۲

گونه‏شناسی و تخریج: آیه در باره ‏اندوه و حزن پیامبر خدا از مخالفان و مشرکان است و روایت آن را به‏اندوه پیامبر صلی الله علیه و آله بر تسلیم نگشتن قوم در برابر فضل اهل بیت علیهم السّلام تسرّی داده و از نوع «جری و تطبیق» است.

سوره اسرا

علی علیه السّلام مصداق ذو القربی و وصایت حقّ او (اسراء: آیه ۲۶)

۸۹.طریق ۲۸^۳، عَن مُحَمَّدِ بن سِنانٍ، عَن إِسماعِیلَ بن جابِرٍ وَ عَبدِ الكَرِیمِ بن عَمرٍو، عَن عَبدِ الحَمِیدِ بن أبی الدَّیلَمِ، عَن أبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام، قالَ:... فَلَم یَزَل یُلقی فَضلَ أَهلِ