قسمت‏هایی از آن در تفسیر العیّاشی^۱ و تهذیب الأحکام^۲ آمده است، دعائم الإسلام^۳ نیز با تفاوت‏هایی در نقل، آن را گزارش کرده است.

معنای موقوت بودن نماز (نساء: آیه ۱۰۳)

۴۵.طریق ۱۰ - ۱۲، عَن حَمّادِ بن عیسی، عن حَریزِ بنِ عَبدِ اللّٰهِ: قالَ زُرارَةُ وَ الفُضَیل:‏ قُلنا لِأبی جَعفَرٍ علیه السّلام: أ رَأَیتَ قَولَ اللّٰهِ عز و جل: (إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتْ عَلَى ٱلْمُؤمِنينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا)، قالَ: یَعنِی كِتاباً مَفروضاً وَ لَیسَ یَعنی وَقتَ فَوتِها إِن جازَ ذٰلِكَ الوَقتَ ثُمَّ صَلّاها لَم تَكُن صَلاةً مُؤَدّاةً، وَ لَو كانَ ذٰلِكَ كَذٰلِكَ لَهَلَكَ سُلَیمانُ بن داوُدَ علیه السّلام حِینَ صَلّاها بِغَیرِ وَقتِها، وَ لٰكِنهُ مَتَى ما ذَكَرَها صَلّاها.^۴

گونه‏شناسی و تخریج: در این روایت، «موقوت» به واجب و مفروض و دارای وقت مقرّر و مشخّص معنا شده است. شارحان در باره دارای وقت بودن دو احتمال داده‏اند. احتمال نخست، وقت اداست و معنای حدیث چنین می‏شود که این گونه نیست که اگر وقت ادای نماز گذشت، دیگر نتوان و نباید نماز را قضا کرد. احتمال دیگر، آن که مراد وقت فضیلت باشد و معنای حدیث این است که اگر وقت فضیلت هم بگذرد، باز می‏توان نماز را به جای آورد.^۵ در ادامه آمده است که اگر موقت به معنای دارای وقت مقرّر بود و دیگر تدارک نماز ممکن نبود، سلیمان هلاک می‏شد؛ زیرا نماز را در غیر وقت فضیلت به جای آورد. حدیث از گونه «تفسیری - تبیینی» است. عیّاشی این روایت را با سند مرسل

وجوب قصر نماز مسافر (نساء: آیه ۱۰۱)

۴۴.طریق۱۰، عَن حَمّادِ بنِ عیسی، عن حَریزِ بن عَبدِ اللّٰه، عَن زُرارَةَ وَ مُحَمَّدِ بن مُسلِمٍ أَنَّهُما قالا: قُلنا لِأَبی جَعفَرٍ علیه السّلام: ما تَقولُ فی الصَّلاةِ فی السَّفَرِ؛ كَیفَ هِیَ وَ كَم هِیَ؟‏ فَقالَ: إِنَّ اللّٰهَ عز و جل یَقُولُ:‏ (إِذَا ضَرَبْتُمْ فِى ٱلْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُوا مِنَ ٱلصَّلَوٰةِ)، فَصارَ التَّقصِیرُ فی السَّفَرِ واجِباً كَوُجوبِ التَّمامِ فی الحَضَرِ.

۰.قالا: قُلنا: إِنَّما قالَ اللَّهُ عز و جل:‏ (فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ)، وَ لَم یَقُل: افعَلوا، فَكَیفَ أَوجبَ ذٰلِكَ كَما أَوجبَ التَّمامَ فی الحَضَرِ؟! فَقالَ علیه السّلام: أ وَ لَیسَ قَد قالَ اللَّهُ عز و جل فی الصَّفا وَ المَروَةِ: (فَمَنْ حَجَّ ٱلْبَيْتَ أَوِ ٱعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا)، أ لا تَرَونَ أَنَّ الطَّوافَ بِهِما واجِبٌ مَفروضٌ لِأَنَّ اللّٰهَ عز و جل ذَكَرَهُ فی كِتابِهِ وَ صَنَعَهُ نَبِیُّهُ علیه السّلام؟ وَ كَذٰلِكَ التَّقصیرُ فی السَّفَرِ شَی‏ءٌ صَنَعَهُ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله وَ ذَكَرَهُ اللَّهُ تَعالَى ذِكرُهُ فی كِتابِهِ.

۰.قالا: قُلنا لَهُ: فَمَن صَلّى فی السَّفَرِ أَربَعاً أ یُعِیدُ أَم لا؟ قالَ: إِن كانَ قَد قُرِئَت عَلَیهِ آیَةُ التَّقصیر وَ فُسِّرَت لَهُ فَصَلّى أَربَعاً أَعادَ، وَ إِن لَم یَكُن قُرِئَت عَلَیهِ وَ لَم یَعلَمها فَلا إِعادَةَ عَلَیهِ. وَ الصَّلَواتُ كُلُّها فی السَّفَرِ الفَریضَةُ رَكعَتانِ كُلُّ صَلاةٍ، إِلّا المَغرِبَ فَإِنَّها ثَلاثٌ لَیسَ فِیها تَقصِیرٌ تَرَكَها رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله فی السَّفَرِ وَ الحَضَرِ ثَلاثَ رَكَعاتٍ،‏ وَ قَد سافَرَ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله إِلى ذِی خُشُبٍ - وَ هِیَ مَسیرَةُ یَومٍ مِنَ المَدینَةِ یَكونُ إِلَیها بَریدانِ‏ أَربَعَةٌ وَ عِشرُونَ میلاً - فَقَصَّرَ وَ أَفطَرَ فَصارَت سُنَّةً، وَ قَد سَمّى‏ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله قَوماً صامُوا حینَ أَفطَرَ: العُصاةَ، قالَ علیه السّلام: فَهُمُ العُصاةُ، إِلى یَومِ القِیامَةِ وَ إِنّا لَنَعرِفُ أَبناءَهُم وَ أَبناءَ أَبنائِهِم إِلى یَومِنا هٰذا.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: امام علیه السّلام در این روایت به آیه‏ای که بر چگونگی نماز مسافر دلالت دارد، اشاره می‏کند و آن گاه با استناد به آیه (فَمَنْ حَجَّ ٱلْبَيْتَ أَوِ ٱعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا)، که بر وجوب سعی صفا و مروه دلالت دارد، بیان می‏کند که «فلیس علیکم جناح...» در این آیه هم دالّ بر وجوب قصر است. در ادامه روایت، سایر تفاصیل و جزئیّات نماز مسافر بیان شده است. روایت از نوع «تفسیری - تبیینی» است و