بَینَهُم وَ بَینَ النّاسِ استَوهَبناهُ مِنهُم فَوَهَبُوهُ لَنا، وَ ما كانَ بَینَنا وَ بَینَهُم فَنَحنُ أَحَقُّ مَن عَفا وَ صَفَح‏.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: آیه بیان می‏کند که بازگشت بندگان به سوی خداوند و حساب آنان در اصل با خداوند است. روایت از مقام شفاعت ائمّه علیهم السّلام پرده بر می‏دارد و بیان می‏کند که به اذن الهی و به صورت فرعی، حساب شیعیان با ائمّه علیهم السّلام خواهد بود.^۲ روایت از نوع «تفسیری - تبیینی» است و روایاتی دیگر نیز موضوع وکالت اهل بیت علیهم السّلام را از طرف خداوند برای حسابرسی شیعیان در روز قیامت در بر دارند.^۳

سوره فجر

شفع، رسول خدا و امیر مؤمنان و وتر، خدا (فجر: آیه ۳)

۴۴.طریق ۱، عَن یونُس بن یَعقُوبَ، عَن أبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام أَنَّهُ قالَ: الشَّفعُ هُوَ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله وَ عَلِیٌّ علیه السّلام، وَ الوَترُ هُوَ اللَّهُ الواحِدُ.^۴

گونه‏شناسی و تخریج: شفع و وتر را به اعداد زوج و فرد، مخلوقات و خدا، زوج و فرد مخلوقات عالم، نمازها با رکعات زوج و فرد، روز ترویه و روز عرفه و روز عید قربان و روز عرفه تفسیر کرده‏اند^۵ و در این روایت بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و علی علیه السّلام و خداوند تطبیق داده شده است. روایت از نوع «جری و تطبیق» است.

علی علیه السّلام مصداق آیه (فجر: آیه ۲۷ - ۳۰)

۴۵.طریق ۱، عَن یونُس بن یَعقُوبَ، عَن عَبدِ الرَّحمٰنِ بن سالِمٍ، عَن أبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام‏؛

الَّذینَ استَهزَؤوا بِهِ مِن بَنی أُمَیَّةَ، وَ ذٰلِكَ أَنَّ عَلِیاً علیه السّلام مَرَّ عَلى قَومٍ مِن بَنی أُمَیَّةَ وَ المُنافِقینَ فَسَخِروا مِنهُ.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: روایت از نوع «آیه شناخت» است. در روایات دیگر نیز مورد نزول این آیه، امیر مؤمنان علیه السّلام و افرادی از بنی امیّه یا منافقین معرّفی شده‏اند که به استهزای ایشان می‏پرداختند.^۲

سوره بروج

امیر مؤمنان علیه السّلام و شیعه، مصداق آیه (بروج: آیه ۱۱)

۴۲.طریق ۱، عَن یونُس، عَن مُقاتِلٍ، عَن عَبدِ اللّٰهِ بن بُكَیرٍ، عَن صَبّاحٍ الأَزرَقِ، قالَ: سَمِعتُ أَبا عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام یَقولُ‏؛ فی قَولِ اللّٰهِ عز و جل: (إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا ٱلصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا ٱلْأَنْهَارُ): هُوَ أَمِیرُ المُؤمِنینَ وَ شیعَتُهُ.^۳

گونه‏شناسی و تخریج: روایت، مصداقی از مصداق‏های آیه را بیان می‏کند و از نوع «جری و تطبیق» است. حدیثی مؤیّد این نقل، در تفسیر فرات وجود دارد.^۴

سوره غاشیه

حساب شیعیان با ائمّه علیهم السّلام (غاشیه: آیه ۲۵ - ۲۶)

۴۳.طریق ۱، عَن یونُس بن یَعقوبَ، عَن جَمیلِ بن دَرّاجٍ، قالَ: قُلتُ لِأبی الحَسَنِ علیه السّلام: اُحَدِّثُهُم بِتَفسیرِ جابِرٍ؟ قالَ: لا تُحَدِّث بِهِ السَّفِلَةَ فَیُذیعوهُ؛ أ ما تَقرَأُ: (إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ * ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُم)؟ قُلتُ: بَلَىٰ: قالَ: إِذا كانَ یَومُ القِیامَةِ وَ جَمَعَ اللَّهُ الأَوَّلینَ وَ الآخرِینَ وَلّانا حِسابَ شیعَتِنا، فَما كانَ بَینَهُم وَ بَینَ اللّٰهِ حَكَمنا عَلى اللّٰهِ فیهِ فَأَجازَ حُكُومَتَنا، وَ ما كانَ