موسی بن عیسی همدانی و محمّد بن نصیر کشّی، در شمار شاگردان او دیده میشوند. از این رو میتوان گفت که قمیان در گزارش میراث روایی او نقشی بهسزا دارند و اهالی خراسان بزرگ در این زمینه در رتبه بعدیاند.
طبقه
بررسی طبقه اساتید عبیدی، نشان میدهد که بیشتر آنان از راویان طبقه ششم هستند که ولادت آنها در پیرامون سالهای ۱۴۰ تا ۱۶۰ق و وفاتشان میان سالهای ۲۱۰ تا ۲۳۰ق بوده است. شاگردان او نیز غالباً از طبقه هشتم هستند که حدوداً به سالهای ۲۳۰ تا ۲۵۰ق به دنیا آمدهاند و میان سالهای ۳۰۰ تا ۳۱۰ق از دنیا رفتهاند.۱ بنا بر این، او خود از راویان طبقه هفتم است که در پیرامون سالهای ۱۸۵ تا ۲۰۰ق به دنیا آمده و در سالهای ۲۶۰ تا ۲۷۰ق چشم از دنیا فرو بسته است.
جایگاه اجتماعی و رویکرد سیاسی
عبیدی در دوران خلفای مقتدر عبّاسی چون مأمون، معتصم و متوکّل میزیسته است و چنان که گفتیم، نیای او در کارهای حکومتی عبّاسیان مناصبی کلیدی داشتهاند. از این که او نیز در دستگاه حاکم مقامی داشته، خبری در دست نیست، هر چند که بر پایه گزارش، او به سبک نزدیکان به جریان عبّاسی، کلاهی سیاه بر سر مینهاده و چنین شمایلی، برخی پیروان ائمّه علیهم السّلام را از او میرمانده است.۲ با این حال، مجموعه روایات و آثار او کاملاً خطّ متمایز فکری او از قدرت حاکم را نشان میدهد. او صاحب کتاب الإمامة است۳ و احادیثی پرشمار در کتابهایی چون بصائر الدرجات یا کتاب الکافی
1.. در تعیین طبقۀ راویان، از کتابهای ترتیب الأسانید و تجرید الأسانید آیة اللّٰه العظمی بروجردی بهره بردهایم. برای آشنایی با شیوۀ طبقهبندی ایشان، ر. ک: ترتیب أسانید کتاب الکافی: ص۱۱۱ - ۱۱۳.
2.. «جعفر بن معروف قال: صرت إلى محمّد بن عیسى لأكتب عنه، فرأیته یتقلنس بالسوداء فخرجت من عنده و لم أعد إلیه ثمّ اشتدّت ندامتی لما تركت من الاستكثار منه لما رجعت و علمت أنّی قد غلطت» (رجال الکشّی: ش۱۰۲۲).
3.. ر.ک: رجال النجاشی: ش۸۹۶.
