أَبِیكَ، وَ بَلَّغَ فِیَّ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله كَما بَلَّغَ فیكَ وَ فی أَبِیكَ، وَ أَذهَبَ اللَّهُ عَنِّی الرِّجسَ كَما أَذهَبَ عَنكَ وَ عَن أَبِیكَ!

۰.فَلَمّا صارَت إِلى الحُسَینِ علیه السّلام لَم یَكُن أَحَدٌ مِن‏ أَهلِ بَیتِهِ یَستَطیعُ أَن یَدَّعِیَ عَلَیهِ كَما كانَ هُوَ یَدَّعی عَلى أَخِیهِ وَ عَلى أَبِیهِ لَو أَرادا أَن یَصرِفا الأَمرَ عَنهُ، وَ لَم یَكُونا لِیَفعَلا، ثُمَّ صارَت حینَ أَفضَت إِلى الحُسَینِ علیه السّلام فَجَرى تَأوِیلُ هٰذِهِ الآیَةِ: (وَأُولُوا ٱلْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِى كِتَابِ ٱللَّهِ)‏؛ ثُمَّ صارَت مِن بَعدِ الحُسَینِ لِعَلِیِّ بن الحُسَینِ، ثُمَّ صارَت مِن بَعدِ عَلِیِّ بن الحُسَینِ إِلى مُحَمَّدِ بن عَلِی علیه السّلام.

۰.وَ قالَ: الرِّجسُ هُوَ الشَّكُّ، وَ اللّٰهِ لا نَشُكُّ فی رَبِّنا أَبَداً.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: این روایت، چند محور دارد:

یک. نزول آیه ۵۹ سوره نساء در باره علی، حسن و حسین علیهم السّلام؛

دو. کلّی و قانونی بودن خطابات قرآنی و تفویض بیان جزئیّات به پیامبر صلی الله علیه و آله دلیل عدم یادکرد نام اهل بیت علیهم السّلام در قرآن؛

سه. تبیین صریح مصداق اهل بیت علیهم السّلام و جانشینان پیامبر صلی الله علیه و آله به وسیله او در موارد متعدّد، مانند زمان پس از نزول آیه تطهیر و تعیین آل کساء به عنوان مصداق آن؛

چهار. منصوص بودن مقام امامت و انتخابی نبودن آن و استمرار و جریان آن و اشارات قرآنی دالّ بر آن در سایر ائمّه.

بر این اساس می‏توان روایت را نسبت به این آیه و آیه تطهیر، از نوع «تفسیری - تبیینی» دانست. عیّاشی^۲ و فرات کوفی^۳ این روایت را با تغییراتی در تفسیر خود گزارش کرده‏اند.

اللَّهِ علیه السّلام عَن قَولِ اللّٰهِ عز و جل: (أَطِيعُوا ٱللَّهَ وَأَطِيعُوا ٱلرَّسُولَ وَأُولِى ٱلْأَمْرِ مِنكُمْ)‏ فَقالَ: نَزَلَت فی عَلِیِّ بن أبی طالِبٍ وَ الحَسَنِ وَ الحُسَینِ علیهم السّلام. فَقُلتُ لَهُ: إِنَّ النّاسَ یَقُولونَ: فَما لَهُ لَم یُسَمِّ عَلِیاً وَ أَهلَ بَیتِهِ علیهم السّلام فی كِتابِ اللّٰهِ عز و جل؟! قالَ: فَقالَ: قولوا لَهُم: إِنَّ رَسولَ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله نَزَلَت عَلَیهِ الصَّلاةُ وَ لَم یُسَمِّ اللَّهُ‏ لَهُم ثَلاثاً وَ لا أَربَعاً حَتّی كانَ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله هُوَ الَّذی فَسَّرَ ذٰلِكَ لَهُم، وَ نَزَلَت عَلَیهِ الزَّکاةُ وَ لَم یُسَمِّ لَهُم مِن كُلِّ أَربَعِینَ دِرهَماً دِرهَمٌ حَتّی كانَ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله هُوَ الَّذی فَسَّرَ ذٰلِكَ لَهُم، وَ نَزَلَ الحَجُّ فَلَم یَقُل لَهُم طوفوا أُسبوعاً حَتّى كانَ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله هُوَ الَّذی فَسَّرَ ذٰلِكَ لَهُم، وَ نَزَلَت:‏ (أَطِيعُوا ٱللَّهَ وَأَطِيعُوا ٱلرَّسُولَ وَأُولِى ٱلْأَمْرِ مِنكُمْ)‏‏ وَ نَزَلَت فی عَلِیٍّ وَ الحَسَنِ وَ الحُسَینِ علیهم السّلام، فَقالَ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله فی عَلِیٍّ، «مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِیٌّ مَولاهُ» وَ قال صلی الله علیه و آله: «أُوصِیكُم بِكِتابِ اللّٰهِ وَ أَهلِ بَیتی، فَإِنّی سَأَلتُ اللّٰهَ عز و جل أَن لا یُفَرِّقَ بَینَهُما حَتّى یورِدَهُما عَلَیَّ الحَوضَ، فَأَعطانِی ذٰلِكَ»، وَ قالَ: «لا تُعَلِّمُوهُم فَهُم أَعلَمُ مِنكُم»، وَ قالَ: «إِنَّهُم لَن یُخرِجوكُم مِن بابِ هُدًى وَ لَن یُدخِلوكُم فی بابِ ضَلالَةٍ». فَلَو سَكَتَ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله فَلَم یُبَیِّن مَن أَهلُ بَیتِهِ لادَّعاها آلُ فُلانٍ وَ آلُ فُلانٍ، وَ لٰكِنَّ اللّٰهَ عز و جل أَنزَلَهُ فی كِتابِهِ تَصدِیقاً لِنَبِیِّهِ صلی الله علیه و آله: (إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجْسَ أَهْلَ ٱلْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا)، فَكانَ عَلِیٌّ وَ الحَسَنُ وَ الحسین وَ فاطِمَةُ علیهم السّلام»، فَأَدخَلَهُم رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله تَحتَ الكِساءِ فی بَیتِ أُمِّ سَلَمَةَ ثُمَّ قالَ: «اللَّهُمَّ إِنَّ لِكُلِّ نَبِیٍّ أَهلاً وَ ثَقَلاً وَ هٰؤُلاءِ أَهلُ بَیتِی وَ ثَقَلی»، فَقالَت أُمُّ سَلَمَةَ: أ لَستُ مِن أَهلِكَ؟! فَقالَ: «إِنَّكِ إِلى خَیرٍ، وَ لٰكِنَّ هٰؤُلاءِ أَهلی وَ ثَقَلی».

۰.فَلَمّا قُبِضَ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله كانَ عَلِی أَولَى النّاسِ بِالنّاسِ؛ لِكَثرَةِ ما بَلَّغَ فیهِ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله وَ إِقامَتِهِ لِلنّاسِ وَ أَخذِهِ بِیَدِهِ. فَلَمّا مَضى عَلِیٌّ لَم یَكُن یَستَطیعُ عَلِیٌّ وَ لَم یَكُن لِیَفعَلَ أَن یُدخِلَ مُحَمَّدَ بنَ عَلِیٍّ وَ لا العبّاس بنَ عَلِیٍّ وَ لا واحِداً مِن وُلدِهِ؛ إِذاً لَقالَ الحَسَنُ وَ الحسین: إِنَّ اللّٰهَ تَبارَكَ وَ تَعالى أَنزَلَ فینا كَما أَنزَلَ فِیكَ، فَأَمَرَ بِطاعَتِنا كَما أَمَرَ بِطاعَتِكَ، وَ بَلَّغَ فِینا رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله كَما بَلَّغَ فِیكَ، وَ أَذهَبَ عَنّا الرِّجسَ كَما أَذهَبَهُ عَنكَ!

۰.فَلَمّا مَضى عَلِی علیه السّلام كانَ الحَسَنُ علیه السّلام أَولى بِها لِكِبَرِهِ، فَلَمّا تُوُفِّیَ لَم یَستَطِع أَن یُدخِلَ وُلدَهُ، وَ لَم یَكُن لِیَفعَلَ ذٰلِكَ، وَ اللَّهُ عز و جل یَقُولُ: (وَأُولُوا ٱلْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِى كِتَابِ ٱللَّهِ)‏ فَیَجعَلَها فی وُلدِهِ؛ إِذاً لَقالَ الحسین: أَمَرَ اللَّهُ بِطاعَتِی كَما أَمَرَ بِطاعَتِكَ وَ طاعَةِ