وجوب طاعت ملکی عظیم (نساء: آیه ۵۴)

۳۲.طریق۶، عَن رَجُلٍ، عَن هِشامِ بن الحَكَمِ، قالَ: قُلتُ لِأبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام‏: (أَمْ يَحْسُدُونَ ٱلنَّاسَ عَلَىٰ مَا ءَاتَاهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضْلِهِ فَقَدْ ءَاتَيْنَا ءَالَ إِبْرَاهِيمَ ٱلْكِتَابَ وَٱلْحِكْمَةَ وَءَاتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا) ما ذٰلِكَ المُلكُ العَظیمُ؟ قالَ: فَرضُ الطّاعَةِ، وَ مِن ذٰلِكَ طاعَةُ جَهَنَّمَ لَهُم یَومَ القِیامَةِ یا هِشامُ.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: چنان که از آیات پیشین بر می‏آید، یهود، مشرکان را از مسلمانان برتر و هدایت یافته‏تر می‏پنداشتند^۲ و آیه در چنین حال و هوایی آمده است و از حسد یهود نسبت به مؤمنان (ناس) پرده بر می‏دارد. «ناس» را برخی از مفسّران رسول، ائمّه و مؤمنان دانسته‏اند،^۳ حال آن که علّامه طباطبایی آن را به پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمّه علیهم السّلام اختصاص داده و بر همین مبنا نیز بر آن است که آل ابراهیم، پیامبر و آل اویند، یا تمام پیامبران و ائمّه، از نسل ابراهیم اند که پیامبر اسلام هم در میان آنهاست.^۴ با این مقدّمه، روایت «ملک عظیم» را وجوب طاعت معنا کرده که از ملازمات نبوّت و امامت است و بر یکی از مصداق‏های خاصّ وجوب طاعت، اطاعت دوزخ، تأکید کرده است. روایت از نوع «تفسیری - تبیینی» است و در روایات فراوانی از «ملک عظیم»، به همان معنای «وجوب طاعت» یاد شده است.^۵

ائمّه علیهم السّلام مصداق اُولی الأمر (نساء: آیه ۵۹)

۳۳.طریق ۳ و۲۷، عَن یونُسَ، عَنِ ابنِ مُسكانَ، عَن أبی بَصِیرٍ، قالَ: سَأَلتُ أَبا عَبدِ

شهرآشوب نیز وجود دارد.^۱ نقل‏های نزدیک به مضمون این روایت نیز متعدّداند.^۲

سوره نساء

امکان بخشودگی گناهان کبیره (نساء: آیه ۴۸ و ۱۱۶)

۳۰.طریق ۳، عَن یونُسَ، عَنِ ابنِ بُكَیرٍ، عَن سُلَیمانَ بن خالِدٍ، عَن أبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام، قالَ: (إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ‏وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَاءُ) الكَبائِرَ فَما سِواها. قالَ: قُلتُ: دَخَلَتِ الكَبائِرُ فی الِاستِثناءِ؟ قالَ: نَعَم‏.^۳

گونه‏شناسی و تخریج: آیه به صورت عام از غفران گناهان جز شرک، سخن می‏گوید که کبائر را هم شامل می‏شود و امام هم در برابر شبهه راوی در شمول یا عدم شمول نسبت به کبائر، بر شمول آن تأکید می‏کند. حدیث از نوع «تفسیری - تبیینی» است. این روایت با طریقی دیگر در تفسیر القمی^۴ و با مضمونی مشابه و به صورت مرسل در تفسیر العیّاشی آمده است.^۵

۳۱.طریق ۳، یونُسُ، عَن إِسحاقَ بن عَمّارٍ، قالَ: قُلتُ لِأبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام: الكَبائِرُ فیهَا استِثناءُ أَن یَغفِرَ لِمَن یَشاءُ؟ قالَ: نَعَم.^۶

گونه‏شناسی و تخریج: این حدیث با روایت پیشین هم‏مضمون است و از نوع «تفسیری - تبیینی» به شمار می‏رود. سایر توضیحات در حدیث پیشین آمد.