فرابدن انسان جریان می‏دهد. وقتی نفس را از ریشه حسی خون انتزاع‏شده بدانیم، این نسبت میان قلب و نفس برقرار می‏شود که قلب نفس را در فرابدن به گردش درمی‏آورد. نتایجی که از نظریه کشف آرمانی به دست آمد، می‏تواند در نظریه‏پردازیِ مبتنی بر قرآن و روایات، نظام منحصر به فردی در انسان‏شناسی را پیش روی ما بگشاید. این پرسش همواره مورد مناقشه بوده است که بعد فرابدنی انسان بسیط است یا مرکب؟

بدن انسان مرکب از اجزایی است که بخشی از آنها را تشریح کردیم. با استعاره‏های مفهومی و کشف آرمانی نشان دادیم که در فرابدن انسان هم نوعی ترکیب وجود دارد و هریک از ابعاد فرابدنی انسان به طور خلاصه چه ویژگی‏ها و عملکردهایی دارند؛ درحالی‏که آنچه در انسان‏شناسی فلسفه اسلامی مطرح است، اعتقاد به تجرد و در عین حال بساطت بعد فرابدنی انسان است: ان النفس فی وحدتها کل القوی.

بدن و دیگری حرکت خارج از بدن. روایاتی دلالت دارند بر اینکه که روح در خواب از بدن خارج می‏شود، بعضی از ارواح به آسمان می‏روند و بعضی از ارواح در هوا حرکت می‏کنند.^۱

یکی از استعاره‏های مفهومی قرآن درباره قلب این استعاره است که قلب فرابدنی همان قلب صنوبری است.^۲ در این استعاره نیز نوعی حیات‏بخشی نسبت به قلب فرابدنی نسبت داده می‏شود؛ زیرا به طور عام این معرفت در عرف گسترش دارد که قلب صنوبری به بدن حیات می‏بخشد. این ویژگی، یعنی حیات‏بخشی، از حوزه حسی یعنی قلب صنوبری به قلب فرابدنی نگاشت می‏یابد. به‏این‏ترتیب قلب فرابدنی نیز حیات‏بخش خواهد بود. بنابراین دو بعد فرابدنی انسان حیات‏بخشی دارند: روح و قلب. اکنون این پرسش رخ می‏نماید که حیات‏بخشی قلب فرابدنی به چیست؟

در پاسخ باید حیات‏بخشی قلب را به بعد غیربدنی یا فرابدن انسان نسبت دهیم. دلیل آن کارکردهای حیاتی است که قرآن با استعاره‏هایی به قلب نسبت می‏دهد. استعاره‏های مفهومی قرآن درباره قلب به این ترتیب‏اند: قلب می‏فهمد؛ قلب کینه دارد؛ قلب می‏ترسد؛ قلب تعقل می‏کند.

نگاشت دیگری که درباره قلب از قلب بدنی به قلب فرابدنی انتقال می‏یابد جریان‏بخشی است. قلب صنوبری خون را در بدن جریان می‏بخشد و به‏این‏ترتیب بدن زنده می‏ماند. اکنون باید بپرسیم قلب فرابدنی چه چیزی را در