به عبارت دیگر نفس مانند خون به تمام فرابدن انسان سر می‏کشد و از هر بخش توشه‏ای بر می‏دارد و نیازی نیز از آن برطرف می‏سازد. بنابراین بسیار محتمل است که نفس به قوای معرفتی، و اعتقادی انسان نیز نوعی ربط پیدا کند، زیرا به آنها سرمی‏زند؛ اما وظیفه اصلی آن معرفت‏بخشی یا ایمان و تصدیق نیست.

به همین ترتیب چنانچه ریشه حسی نفس را خروج نسیم بدانیم، نفس فرابدنی مانند بازدم انسان عمل می‏کند؛ به این معنا که به همان ترتیبی که نسیم در فضایی وارد می‏شود و آن را پر می‏کند و با برداشت اضافاتی از آن خارج می‏شود، نفس نیز چنین عملکردی در فرابدن انسان دارد. نفس مانند نسیم در فرابدن انسان گردش می‏کند و پس از آنکه از هر بخشی مقداری را برداشت کرد، از آن خارج می‏شود. به همین دلیل است که در قرآن هیچ‏یک از عملکردهای قلب، عقل و ایمان به طور قطعی به نفس نسبت داده نشده است.

نسیم نسبت به محیط فرح‏بخشی دارد؛ یعنی وقتی باد می‏وزد، در مکان خود نوعی فرح‏بخشی ایجاد می‏کند. در انطباق دو حوزه روح و ریح و برقراری نگاشت میان آنها، روح موجودی تصویر می‏شود که اولاً دارای حرکت است؛ مانند حرکتی که ریح در محیط دارد (به همان ترتیبی که در روایات به آن تصریح شده است)^۱ و ثانیاً نوعی حیات‏بخشی برایش ثابت می‏شود.

بنابراین در ارتباط‏سنجی باید ادعا کنیم که حیات‏بخشی و حرکت روح به عنوان یک ساحت فرابدنی در بدن رخ می‏دهد؛ یعنی اولاً روح مانند هوایی سیال در بدن درحال گردش است و نوعی فرح‌بخشی که از آن به حیات یاد می‏کنیم در بدن ایجاد می‏کند. روح در دو فضا حرکت می‏کند. یکی حرکت در

است.^۱ وزش و حرکت آرام اولین ویژگی‏ای است که هر انسانی این ویژگی را از مواجهه با باد می‏شناسد. ممکن است ویژگی دیگری در باد مانند فرح‏بخشی نیز بیابیم.

بعد دیگری از فرابدن انسان را «نفس» تشکیل می‏دهد. با بررسی موارد مختلف تنها می‏توان دو ریشه حسی برای نفس در کتاب‏های لغت یافت: یکی مفهومی مانند نسیم و دیگری خون یا مایع سیال مانند آب. برخی از کتاب‏های لغت ریشه حسی نفس را خروج نسیم دانسته‏اند. برای مثال معجم مقاییس اللغه در این باره می‏نویسد:

۰.نفس: أصل واحد یدلّ علی خروج النسیم کیف کان من ریح أو غیرها، و الیه یرجع فروعه.^۲

ابن‏فارس معنای خون را نیز یکی از اقوال در این باره دانسته است:

۰.والنفس: الدم، وذلک أنّه إذا فقد الدم من بدن الإنسان فقد نفسه. والحائض تسمّی النفساء لخروج دمها.^۳

اگر ریشه حسی نفس را خون بدانیم، از طریق برقراری نگاشت میان ریشه حسی یعنی خون و بعد فرابدنی نفس می‏توان به این نتیجه دست یافت که مانند خون که در رگ‏های انسان به همه جای بدن سر می‏زند و نقش تغذیه همه اجزای بدن را برعهده دارد؛ نفس نیز در فرابدن انسان چنین نقشی بر عهده دارد.