همواره از حس آغاز می‏شود، هرگز به این معنا نیست که تنها شناخت، شناخت حسی است. همه ما به صورت وجدانی درمی‏یابیم که هیچ درک شفاف و غیر بدن‏مندی از امور مجرد و غیبی نداریم.

قرائت دوم: قرائت غیر فیزیکالیستی

از آنچه معناشناسان شناختی به عنوان ابتنای معارف بشری بر تجربیات سخن گفته‏اند، می‏توان قرائت غیرفیزیکالیستی نیز ارائه کرد. به این ترتیب که می‏توان امور پیش‏مفهومی را به دو معنا بازگرداند. یکی تجربیات حسی که شامل تجربه‏های درونی و بیرونی انسان است. این گروه از تجربیات شامل تجربیاتی می‏شود که انسان از محیط پیرامون وبدن به دست می‏آورد و همچنین تجربه‏های غیرحسی شامل تجربه‏های درونی، احساسی و انفعالی انسان را در برمی‏گیرد. دسته دوم تجربیاتی هستند که تمامی معارف پیشینی انسان که در او به ودیعه نهاده شده را نیز دربرمی‏گیرد. به بیان دیگر معارف پیشینی انسان سه دسته‏اند: دسته اول معارفی هستند که انسان از طریق حواس درونی و بیرونی خود به آنها دست می‏یابد. دسته دوم معارفی هستند که در یک بسته معرفتی وجودی در وجود انسان و مشخصاً عقل قرار گرفته‏اند و دسته سوم معارفی را شامل می‏شوند که - بر پایه آیات قرآن و روایات - انسان در عوالم پیشین تجربه کرده است که این معارف در این دنیا دیگر تجربه نمی‏شوند و فقط انسان از آنها بهره می‏برد؛ اما این نکته قابل تأمل است که معارف مفهومی – انتزاعی انسان در هر دو قرائت بر معارف پیش‏مفهومی مبتنی‏اند.

معناشناسی شناختی و دیدگاه پوزیتیویستی

آیا با ارجاع معارف مفهومی نظیر هدایت و ضلالت، ایمان و اخلاص به امور تجربی همان دیدگاه پوزیتویستی که بر اساس آن مفاهیم دینی و اخلاقی را

میان این اقسام، دانشمندان علوم بلاغت تشبیه محسوس به معقول را جایز نمی‏شمارند و دلیل آن را توقف علم عقلی بر حواس و منتهی شدن علوم عقلی بر علم حسی دانسته‏اند. حتی برخی تصریح کرده‏اند که اگر حس در انسان وجود نداشته باشد انسان هیچ علمی نخواهد یافت.^۱ البته این ادعا به معنای فیزیکالیستی بودن شناخت نخواهد بود؛ زیرا آنچه در معناشناسی شناختی بر آن تأکید می‏شود این است که انسان تمامی شناخت‏های انتزاعی و غیرحسی خود را از طریق ارجاع بر امور حسی درک می‏کند نه اینکه هیچ دریافت انتزاعی و مجردی ندارد و تنها امور حسی را درک می‏کند.

مبتنی بودن ادراکات عقلی با وصف کلی بودن آن و ادراک خیالی با وصف جزئیت بر ادراکات حسی نظیر همان ادعایی است که معناشناسان شناختی نظریات خود را بر پایه آن بنا نهاده‏اند. اصولی نظیر بدن‏مندی نیز هرگز ادعا نمی‏کنند که تنها منبع معرفت بشری تجربه بدنی است. بدن‏مندی اصلی شناختی است که بر نقش تجارب بدنی در فهم تأکید می‏کند و نشان می‏دهد انسان چگونه فضاهای انتزاعی، کلی، مجرد و معنوی را می‏فهمد؟ بنا بر اصل بدن‏مندی ما با تجارب بدنی و به تدریج به فهم فضاهای مجرد و انتزاعی دست می‏یابیم و در همان حال می‏دانیم که آنها فضاهای انتزاعی و مجردند. برای مثال نسبت خدا با موجودات را در قالب روابط مکانی بالا - پایین درک می‏کنیم که از تجربه بدنی ما سرچشمه می‏گیرد؛ اما در عین حال هم می‏دانیم خدا جسمانی نیست و رابطه مکانی با موجودات ندارد.^۲ اینکه حرکت در شناخت