بودنِ دریافت معنای یک واژه است. ملاکهایی که در این مورد بیان شده، عمدتاً ملاکهای لغوی، زبانی و عرفیاند. بر اساس این معیار، ظاهر به معنایی گفته میشود که در فهم آن قواعد لغوی و زبانی به کار گرفته شوند. با این ملاک، ظواهر آیات قرآن در دیدگاه علمای شیعه حجیت دارد.
از جمله ظنونی که شیخ انصاری معتبر میشمارد، امارات ظنی هستند که در استنباط احکام شرعی از آیات قرآن و روایات به کار گرفته میشوند. این امارات را دو دسته تشکیل میدهند: یکی قواعدی هستند که در تشخیص مراد متکلم به کار میروند و از جمله آنها قواعدی است که زباندانان در محاوراتشان از آن قواعد بهره میبرند و دیگری ضوابطی است که برای تشخیص وضع الفاظ و تشخیص مجاز و حقیقت و ظاهر از خلاف آن قرار داده شدهاند.۱
فخر رازی و بسیاری از دانشمندان دیگر نیز معنایی که برای ظاهر در نظر گرفتهاند مطابق حجیتی است که شیخ انصاری به آن توجه داشته است.
۰.اللفظ الذی جعل موضوعاً لمعنی، فإما أن یکون محتملاً لغیر ذلک المعنی و إما أن لا یکون فإذا کان اللفظ موضوعاً لمعنی و لا یکون محتملاً لغیره فهذا هو النص و أما إن کان محتملاً لغیره فلا یخلو إما أن یکون احتماله لأحدهما راجحاً علی الآخر، و إما أن لا یکون کذلک بل یکون احتماله لهما علی السواء، فإن کان احتماله لأحدهما راجحا علی الآخر سمی ذلک اللفظ بالنسبة إلی الراجح ظاهراً، و بالنسبة إلی المرجوح مؤولا.۲
بر اساس این تعریف، ظاهر لفظی است که دلالت ظنی بر معنایی داشته باشد و احتمال غیر آن نیز وجود داشته باشد، اما عقلا در مفاهمه بر این موارد اعتماد میکنند.
