جایگاه خود قرار گیرد. این متون به ساختاری نیاز دارند تا دانشمندان در قالب آن، متن دانش را مقوله‏‏بندی کنند و با صرفه‏جویی، یافته‏های خود را ارائه دهند و از سوی دیگر به اولویت‏‏بندی در مطالب اصلی و فرعی و نیز مطالب مقدماتی و اصلی اقدام کنند.

نیاز به آموزش مرحله‏ای: وقتی یک متن دارای ساختاری رتبه‏بندی‏شده است و از سوی دیگر زبان و نظام مفاهیم خود را دارد، لازم است برای ارتباط با این متن، مراجعه‏کننده به آن در طی مراحلی که معمولا از مراحل ساده‏تر به مراحل پیچیده‏تر آموزش ببیند.

تناسب با نیاز مشخص دانشی: متون ایستا چون متناسب با مسائل تدوین می‏شوند، ناظر به نیازهای مشخص هستند که ماتن متن را با لحاظ آنها تولید می‏کند. به عبارت دیگر نیازهایی که متن تخصصی در مقام پاسخ گویی به آنهاست، نیازهای دانشی است و به حوزه خاصی از دانش مرتبط است. این نیازها از سویی برخاسته از نیازهای دانشی و از سوی دیگر متناسب با نیازهای زمانی هستند.

زمان‏مندی دانشی: یکی از ویژگی‏های متون ایستا زمان‏مندی است؛ زیرا ناظر به نیازهای زمان خاص تولید می‏شوند و نمی‏توان نیازها و پرسش‏هایی را که در زمان‏های دیگر تولید می‏شوند، از این متون مطالبه کرد. البته گاهی جنس مسائل و پرسش‏ها زمان‏بردار نیست. اگر کسی بخواهد به این متون مراجعه کند باید این ویژگی‏ها را لحاظ کند.

پس از این دسته از متون، متن‏های پویا قرار می‏گیرند که با قشر عمومی جامعه سروکار دارد. البته گاهی متون پویا در یک تخصص خاص تولید می‏شوند مثل اشعار عرفانی.

و پایه‏های علمی تمدن را شکل می‏دهند. این متون را متون ساختارمند، تخصصی یا بسته یا ایستا می‏گوییم. این متون دارای ویژگی‏های زیرند:

مخاطب خاص: در بعد ارتباطی، متن تخصصی تنها با مخاطب خاص ارتباط می‏گیرد و همه افراد قادر نیستند با این متن ارتباط بگیرند. زیرا در متون تخصصی «روش، هدف، زبان، ساختار، نیازها و مسائل» تخصصی است.

روش تخصصی: هر علمی روش خاص خود را دارد. مثلاً روان‏شناسی روشی غیر از جامعه‏شناسی دارد. این روش‏ها را نباید با معیارهای عرفی سنجید و نباید یکی از این‏ روش‏ها را که مختص دانشی خاص است در علوم و دانش‏های دیگر حاکم کرد. گاه در دوره‏ای به سبب اقبال به یک دانش، روش یکی از علوم به صورت فراگیر پذیرفته می‏شود؛ به طوری که بر سایر علوم نیز حاکم می‏گردد. گاهی این حکومت روشی، پا را فراتر می‏گذارد و به عنوان روش فهم عمومی و تفکر بشری تلقی می‏گردد؛ همان‏گونه که در قرون متمادی الگوی تفکر منطق ارسطویی چنین ادعایی داشته و مورد اقبال عمومی واقع شده است؛ درحالی‏که منطق یک دانش خاص و روش خاص برای یک دانش دیگر است. یعنی روشی برای فلسفه ارسطویی بوده است.

هدف تخصصی دانشی: هر علمی برای رسیدن به یک غایت شکل می‏گیرد و نباید اهداف دیگر را در آن پی جست.

زبان تخصصی: هر دانشی علاوه بر روش خاص از نظام مفاهیم و زبان خاصی تشکیل شده است که بدون آشنایی با آن زبان و نظام مفاهیم نمی‏شود با آن متن ارتباط گرفت.

ساختار رده‏‏بندی‏شده: متون علمی همواره از سیر علمی تبعیت می‏کنند و لازم است ساختار معین، تبویب و فصول معینی داشته باشند تا هر مطلبی در