ذات خود ندارد. به عبارت دیگر مقوله‏بندی منطقی در اصل به ماهیات تعلق می‏گیرد که جنبه انتزاعی دارند.

توجه به این نکته ضروری است که ذهن‏گرایی موجود در مقوله‏بندی منطقی به معنای فراموشی خارج نیست، بلکه تمام مفاهیم ذهنی در تمام سطوح، ناظر به مصادیق خارجی هستند و به همین دلیل دانش‏های منطق و معرفت‏شناسی به دنبال ارائه ملاک صدق و کذب که بیانگر کشف تطابق گزاره‏ها با واقعیت خارجی است، می‏باشند. به عبارت دیگر در مقوله‏بندی منطقی هرگز معیار مقوله‏بندی ذهن افراد نیست، بلکه مقوله‏بندی در سطح مفاهیم نمود بیشتری یافته است. اگر معیار مقوله‏بندی ذهن افراد باشد و مقوله‏بندی تابعی از شناخت فرد به حساب آید در این صورت، انسان بدون اینکه در قید و بند خصوصیات خارجی باشد، پدیده‏ها را دسته‏بندی می‏نماید. خواه این دسته‏بندی ذهنی، واقعیت خارجی نیز داشته باشد یا نداشته باشد. این‏گونه دسته‏بندی تنها برای خود فرد قابل استفاده است و جنبه شخصی خواهد گرفت؛ درحالی‏که مقوله‏بندی منطقی علاوه بر ذهنی بودن، مفاهیم را از منشأ خارجی آنها انتزاع می‏نماید و همچنین اصل تعین مقولات را به رسمیت می‏شناسد و بر این باور است که ذهن تنها مقولات را کشف می‏کند.

اصل دوم: لزوم عنصر مشترک

یکی دیگر از پیش‏فرض‏هایی که در مقوله‏بندی منطقی وجود دارد، این است که در تمامی مصادیق یک مفهوم، عنصر مشترک یافت می‏شود و به دلیل وجود این عنصر، آن مفهوم خاص بر تمام مصادیق خود صدق می‏کند. در برخی موارد این عنصر مشترک همان ماهیت است که جنبه متافیزیکی دارد؛ یعنی از سویی ذهنی و از سوی دیگر وجه اشتراک مصادیق است. مصادیق خارجی نظیر

در حقیقت این دسته‏بندی اولین خروجی مقوله‏بندی منطقی است. مقوله‏بندی در منطق به همین ترتیب ادامه می‏یابد و در پدیده‏های مورد مطالعه جاری می‏شود. در این روند مفاهیمی نظیر جنس، نوع، فصل و عرضی شکل می‏گیرند و در تعریف پدیده‏ها از این مفاهیم بهره برده می‏شود. سپس در قالب حد و رسم، تعریف پدیده صورت می‏گیرد؛ به این معنا که در تلاشی ذهنی برای هر موردی به تناسب موضوع، مفهومی انتخاب می‏شود که بیانگر جنس یا فصل یا عرضی آن باشد. در این روش توجه به مصداق و واقعیت خارجی جنبه فرعی و درجه دوم دارد.^۱

در مرحله دوم از مقوله‏بندی در منطق ارسطویی، ذهن‏گرایی این‏گونه نمود می‏یابد که به جای بازگشت به عالم واقع، تمرکز به ذهن است. اگرچه دانش‏های بشری با موضوعات عینی و ملموس سروکار دارند، ولی ازآنجاکه سرشت این مقوله‏بندی امری ذهنی و انتزاعی است با واقعیت به صورت مستقیم سروکار ندارد و ارتباط اصلی آن با مفاهیم است. ازاین‏رو در دسته‏بندی موضوعات علوم نیز در نهایت آنچه دسته‏بندی می‏شود، مفاهیم انتزاعی است. براین‏اساس علم بیشتر صورت ذهنی به خود می‏گیرد و از پرداختن به واقعیت‏های خارجی ناتوان می‏گردد؛ زیرا شکل‏گیری آن بر اساس نوعی مقوله‏بندی بوده است که دانش را به سمت انتزاع سوق می‏دهد و از پرداختن به واقعیات بازمی‏دارد و دانش‏ها تنها زمانی به واقعیات روی می‏آورند که بشر و نیازهای بشری، دانش را در تنگنا قرار دهد، ولی خود دانش چنین تمایلی در