93
کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم

دست به دست شد تا خود موسی [علیه السلام] آن را از شعیب [علیه السلام] دریافت کرد.۱

جَفر ائمه شیعه [علیهم السلام]۲ نیز میراثی از انبیای پیشین تلقی می‌شود؛ و تنها انبیا یا ‌اوصیا مجاز به نظر کردن در آن بوده‌اند.۳ گاهی از جفر قرمز که شامل سلاح‌های محمد [صلی الله علیه و اله] است و گاهی از جفر سفید که مشتمل بر تورات موسی [علیه السلام]، انجیل عیسی [علیه السلام]، زبور داود [علیه السلام] و سایر کتب مقدس است یاد می‌شود.۴

اکنون به احادیثی می‌‌پردازیم که از روند همگانی انتقال در حقیقی اقلام گوناگون وصیت، سخن می‌گویند. یکی از این احادیث، نام‌های تمامی حاملان میراث نبوی‌- ‌‌‌امامی را می‌‌شمرد که اولین آن‌ها آدم [علیه السلام] است. وصی آدم [علیه السلام] شیث [علیه السلام] بود که او نیز به نوبه خود این‌‌ وصیت را به ‌وصی خود داد، و این روند ادامه یافت تا ‌این‌که به دومین پیامبر پس از آدم [علیه السلام] یعنی انوش [علیه السلام] رسید. پس از انوش [علیه السلام]‌وصیت به پیامبر بعدی یعنی نوح [علیه السلام] رسید که آن را از طریق ‌اوصیا انوش [علیه السلام] دریافت کرد. ‌وصی نوح [علیه السلام]، سام [علیه السلام] بود که این روند را ادامه داد تا ‌این‌که ابراهیم [علیه السلام] ‌‌وصیت را دریافت کرد. جانشین ابراهیم [علیه السلام] اسماعیل [علیه السلام] بود

1.. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۵؛ ثعلبی، قصص الانبیا، ص۱۵۶. طبق روایت دیگری، آدم‌[ علیه السلام] عصاهای متعددی به شیث‌[ علیه السلام] داد که تعداد آنها با تعداد انبیاء متناظر است (سیوطی، الخصائص الکبری، ج۱، ص۱۷-۱۸). در جای دیگری گفته شده که آدم‌[ علیه السلام]عصای موسی[ علیه السلام]، ‌انگشتر سلیمان[ علیه السلام]،‌ حجر الاسود، سوسن اصغر شیرین و یک برگ انجیر از بهشت [به زمین] آورد (مثلاً ر.ک: العصامی، سمط، ج۱، ص۷۷-۷۸). حدیث ناظر به عصای موسی[ علیه السلام]، ‌در یک منبع یهودی آمده است (به عنوان مثال ر.ک: Encyclopedia Biblica, IV, p. ۸۲۸).

2.. See e.g. Madelung, loc. cit.

3.. مسعودی، إثبات الوصیة، ص۱۹۶. در مورد جفر ر.ک: Vorlesungen, p. ۲۶۴, note ۴; Fahd, "Djafr" EI ۲, II, p. ۳۷۵ ff..

4.. ابن شهرآشوب،مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۲۱۸. هم‌چنین ر.ک: Kister, loc. cit. p. ۲۳۲. هم‌چنین در مورد نشانه‌های امویان و عباسیان که به ترتیب روی کار آمدند، ر.ک: Muslim Studies, II, p. ۶۰-۶۱.


کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم
92

یکی دیگر از محتویات ‌وصیت، «بزرگ‌ترین اسم خدا» (الإسم الأعظم) بوده است.۱ این اسم الهی در تابوت نیز بوده، و از ۷۳ حرف تشکیل شده است.۲ به هر پیامبری تعداد خاصی از این حروف واگذار شده بود، اما بیشترین تعداد، یعنی ۷۲ حرف، فقط بر محمد [صلی الله علیه و اله] نازل شد،۳ و خداوند حرف آخر را به عنوان رازی ابدی برای خود نگاه داشت.۴ پس از محمد [صلی الله علیه و اله]، ‌اسم اعظم به ائمه شیعه [علیهم السلام] سپرده شد. علی [علیه السلام] و سایر ائمه [علیهم السلام] همان تعداد حروفی را دریافت کردند که به محمد [صلی الله علیه و اله] عطا شده بود.۵

برخی از احادیث اولیه، ذوالفقار، شمشیر معروف محمد [صلی الله علیه و اله] را نیز متعلق به زمان‌های کهن دانسته‌اند. در روایتی که از تفسیر سدّی (د. ۱۲۸ق)۶ نقل شده، آمده که این شمشیر از برگ‌های مورد (آس) بهشتی ساخته شده و توسط آدم [علیه السلام] به زمین آورده شد. نوشته‌‌ای بر روی آن نقش بسته بود با این مضمون که این شمشیر از پیامبری به پیامبر دیگر منتقل می‌‌شود تا زمانی که علی [علیه السلام] آن را از محمد [صلی الله علیه و اله] به ارث ببرد. این شمشیر یک‌سره در میان ائمه  [علیهم السلام] دست به دست گشت تا به مهدی [عج] رسید.۷ به نظر می‌رسد این حدیث خاص در مورد ذوالفقار، حدیثی راجع به عصای موسی [علیه السلام]‌ را منعکس می‌‌کند که در مورد آن نیز گفته شده از مورد بهشتی ساخته شده و توسط آدم [علیه السلام]  [به زمین] آورده شد. این عصا میان پیامبران

1.. See e.g. Madelung, "Imama", EI۲ , III, p. ۱۱۶۷.

2.. ر.ک: زرقانی، شرح المواهب اللدنیّه، ج۱، ص۴: «و قیل: إسم اللّه الأعظم هو أسماء الثلاثه: اللّه، الرحمن، الرحیم». ر.ک: بحث مفصلی که در سهیلی، ج۱، ص۴۷ و پس از آن آمده است.

3.. مسعودی، إثبات الوصیة، ص۱۲۰ـ۱۲۱؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج۱۱، ص۶۸.

4..مسعودی، إثبات الوصیة، ص۱۲۱.

5.. همان، ص۱۴۸، ۲۳۱.

6.. GAS, I, p. ۳۳.

7.. ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۸۱.

  • نام منبع :
    کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 732
صفحه از 302
پرینت  ارسال به