شیث [علیه السلام] پسر آدم [علیه السلام]، پدر انوش [علیه السلام] و افراد بسیاری بود. او‌‌ وصیت خود را به انوش [علیه السلام] تحویل داد (و إلیه أوصیٰ شیث). انوش [علیه السلام] پدر کنعان [علیه السلام] و افراد بسیاری بود، و وصیت به کنعان [علیه السلام] (داده شد). کنعان [علیه السلام] پدر مهالیل [علیه السلام] و قوم وی بود و وصیت به مهالیل [علیه السلام] (سپرده شد). مهالیل [علیه السلام] پدر یارِد [علیه السلام] و قوم وی بود و وصیت به یارِد [علیه السلام] (تحویل داده شد)».^۱

‌‌وصیت انوش [علیه السلام]، متوشالح [علیه السلام] و لمک [علیه السلام]‌ نیز به همین صورت مطرح شده‌اند.^۲

مثالی روشن‌گر، از علاقه‌مندی شیعیان اولیه به تاریخ ادیان گذشته در کتاب یعقوبی، مؤلف شیعی، آمده است. همان‌‌گونه که معروف است این کتاب شامل احادیث مبسوطی در خصوص تاریخ جهان از زمان آدم [علیه السلام] می‌باشد. وصیت هر پیامبری نیز ذکر شده، و یعقوبی، برخلاف ابن اسحاق، گه‌گاه وصیت پیامبران جانشین نوح [علیه السلام] را نیز ذکر می‌کند. اما مبسوط‌ترین شکل نظریه شیعی راجع به ‌‌وصیت‌، که تصور می‌شود پی در پی از آدم [علیه السلام] از طریق انبیاء تا آخرین ‌‌امام شیعی منتقل شده، در إثبات الوصیة مسعودی آمده است. دیدگاه منسجمی که در این کتاب ارائه شده، آن‌‌گونه که اکنون می‌‌توانیم درک کنیم، مبتنی بر عناصری یهودی‌- ‌مسیحی است که همان اوایل، نویسندگان شیعی به آثار اسلامی وارد کردند.

۴. انبیا و اجداد

نظریه شیعی‌‌ وصیت در کامل‌‌ترین شکل خود، تعارضی روشن با نظریه نور محمد [صلی الله علیه و اله] دارد. طبق نظریه شیعی ‌‌وصیت‌، محمد [صلی الله علیه و اله] و ائمه [علیهم السلام] دارای میراثی

متوشالح [علیه السلام] را به جانشینی خود در عهده‌دار شدن ریاست الهی منصوب کرد و قبل از عروجش به بهشت وصیت خود را به او و خانواده‌‌اش سپرد و به آن‌ها گفت که خداوند فرزندان قابیل را مجازات خواهد کرد، و لذا ایشان را از ارتباط با آنان منع کرد.^۱ اهل التوراة هم‌چنین منبع گزارش ذیل، راجع به متوشالح [علیه السلام]، نیز به حساب می‌‌آیند که او نیز مانند پدرش به خداوند اعتقاد داشت. وی قبل از فوتش، پسرش لمک [علیه السلام] را به جانشینی خود در ریاست منصوب کرد، (إستَخلَفَهُ علی أمرِه) و آن‌چه را که پدر خودش (‌درباره اخلاف قابیل) به او امر کرده بود، به لمک [علیه السلام] امر کرد.^۲

تا این‌جا از ابن اسحاق سخن رفت؛ و قبلاً هم گذشت که مطالب کتاب وی ظاهراً به آغاز قرن دوم هجری باز می‌گردد. عناصر بسیاری در گزارش وی با دو منبع همخوانی دارد: فلاویوس، و برخی از کتب نامعتبر مسیحیت، خصوصاً The Book of Jubilees که ظاهراً منبعی عمده - و در عین حال غیرمستقیم - برای اوست.^۳

مؤلفان بعدی به ثبت احادیث راجع به وصیت بزرگان باستانی ادامه دادند. طبق نقل ابن سعد، ابن کلبی، مؤلف کوفی (د. ۲۰۴ یا ۲۰۶)، حدیثی را به نقل از پدرش (د. ۱۴۶ق) آورده که می‌‌گوید: