1.. قال محمد بن العباس رحمه اللّه حدثنا أحمد بن هوذة الباهلی عن إبراهیم بن إسحاق عن عبداللّه بن حماد عن حمران بن أعین عن أبان بن تغلب عن جعفر بن محمد عن أبیه عن آبائه علیهم السلام فی قول اللّه عز‌و‌جل یا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللّه قال خلقنا و اللّه من نور جنب اللّه خلقنا اللّه جزءا من جنب اللّه و ذلك قوله عزّو جل یا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللّه یعنی فی ولایة علی علیه السلام (استرآبادی، تأویل‏ الآیات ‏الظاهرة، ص۵۰۸). شایان ذکر است كه این روایت در کتب مقدم بر تأویل الآیات الظاهره وجود ندارد. چون این حدیث ناظر بر آیه «یا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللّه» است، برای یافتن معنایش نخست باید معنای این آیه را پیدا کرد. ترجمه‌های مختلفی در مورد این آیه وجود دارد که به نظر می‌رسد ترجمه تفسیر المیزان مناسب‌تر از سایر ترجمه‌ها باشد: «وا حسرتا بر من از آن ستم‏ها كه به درگاه خدا روا داشتم، اعتراف مى‏كنم كه به‌راستى از مسخره‌كنندگان بودم» (علامه طباطبایی، المیزان، ج۱۷، ص ۴۲۲). با توجه به این ترجمه و همچنین معنای لغوی «جنب» - الجیم و النون و الباء أصلان متقاربان أحدهما: النَّاحیة، و الآخر البُعْد (ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج‏۱، ص ۴۸۳) - می‌توان این حدیث را چنین ترجمه کرد که ائمه علیهم السلام از نور درگاه خداوند متعال خلق شده‌اند.

2.. برقی، ‏محاسن، ج۱، ص ۱۳۵.

3.. برای نمونه نک: عیاشی، تفسیر العیاشی، ج ۲، ص۱۲۶.

1.. همان، ص۲۷۰.

2.. صفار، بصائر الدرجات، ص۳۸۳.

3.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۶۵.

4.. علی بن إِبْراهِیم عن أَبیه عن ابْن أَبی عمَیر عن عمر بْن أُذَینَة عن زرارَةَ قَال: كُنْت قَاعداً عند أَبِی عبداللّه علیه السلام أَنَا و حمْران بن أَعْین فقال لَهُ حُمْرَان مَا تَقُول فِیمَا یقول زرارة و قَدْ خَالَفْتُهُ فِیه فَقَال أَبو عبداللّه علیه السلام مَا هو قَال یزْعم أَنَّ موَاقِیت الصَّلَاة كَانَتْ مُفَوَّضَة إِلَى رسول اللّه صلی الله علیه و اله هو الَّذی وضعها فقَال أَبو عبداللّه علیه السلام فَمَا تَقول أَنْتَ قُلْتُ إِنَّ جَبْرَئِیل أَتَاهُ فِی الْیوْمِ الْأَوَّل بالْوَقْت الْأَوَّل و فی الْیوْم الْأَخِیر بِالْوَقْت الْأَخِیر ثمَّ قَال جَبْرَئِیل مَا بَینَهُمَا وقْت فَقَال أَبُو عبداللّه علیه السلام یا حمْرَان إِن زُرَارَة یقُول إِنَّ جَبْرَئِیل إِنَّما جَاءَ مشِیراً عَلَى رسُول اللّه صلی الله علیه و اله و صدَق زرَارَة إِنَّمَا جعل اللّه ذَلِك إِلَى محمَّد صلی الله علیه و اله فَوَضعَه و أَشَار جَبْرَئِیل به عَلَیهِ (همان، ج ۳، ص ۲۷۳).