که مطالعات جدیدتر، هیچ شکی در وجود مدرسه نظام‌یافته در کوفه که مهم‌ترین مدرسه فکری امامیه در سده دوم بود، باقی نمی‌گذارد. مدرسه کوفه به تبیین و تئوری‌پردازی معارف اعتقادی اهل‌بیت علیهم السلام اهتمام داشته و از آن در مقابل اندیشه‌های رقیب دفاع می‌‌کرده است.۱ ویژگی‌های این مدرسه آن را از سایر مدارس متمایز می‌کند. ویژگی‌های خاص و برجسته مدرسه کوفه عبارت‌اند از:
۱. این مدرسه، با وجود اصرار بر بهره‌گیری از عقل، در تبیین نظریه کاملاً به معارف کتاب و سنت نظر دارد. شواهد زیادی برای این مسئله وجود دارد و توجه به بسیاری از روایات می‌تواند اثبات‌گر این مدعا باشد.۲
۲. متكلمان كوفه دارای معارفی عمیق بوده‌اند؛ شاهد این مدعا نظریه‌های اصحاب در باب استطاعت، امر بین امرین و مانند آنها و نیز نقل روایات بسیار دقیق و دارای معانی لطیف است که تا آن برهه از تاریخ بی‌سابقه بوده است.۳
۳. رویكرد عالمان امامی در کوفه بهره‌مندی توأم از عقل و نصوص دینی بود؛ با اين حال دو رویکرد کلامی در کوفه قابل پی‌گیری است. رویکردی به دنبال تبیین عقلانی معارف مدرسه اهل‌بیت علیهم السلام و دفاع از آن در مقابل جریان‌های فکری رقیب بود و رویکرد دیگر، در پی فهم دقیق همان معارف و عرضه آن به جامعه مؤمنان بود.۴
1.. برای مطالعه بیشتر در این زمینه نک: فان.اس، علم الکلام و المجتمع، ج۱، ص ۴۴۷؛ سبحانی، «کلام امامیه: ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۲۶۔۲۸؛ اقوام کرباسی، «مدرسه کلامی کوفه»، ص ۳۸۔ ۶۲.
2.. مانند روایاتی كه در آن متكلمان كوفه جزئیات معارف را از امامان علیهم السلام می‌پرسند؛ مثل روایت كتاب توحید كافی كه هشام بن‌حكم برای پاسخ به عبداللّه دیصانی خدمت امام صادق علیه السلام رسید و پاسخ دیصانی را دریافت كرد.
3.. مانند روایاتی كه هشام بن‌حكم، زراره، ابن‌ابی‌عمیر و هشام بن‌سالم درباره اثبات خدا، عبادت اسم و معنای اسمای الهی و روایات دیگر مربوط به سایر مباحث اعتقادی نقل كرده‌اند یا سؤالات دقیقی كه مؤمن‌الطاق در مورد خدا از امام صادق علیه السلام پرسیده است.
4.. سبحانی، «کلام امامیه: ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۲۷. این دو رویکرد در صفحات پیش رو به تفصیل توضیح داده خواهند شد.
