فصل دوم: ایمان و کفر
مسئله كفر و ایمان از نخستین مسائل کلامی بود كه در جامعه اسلامی طرح و سبب تمایز و افتراق مذاهب اسلامی شد. تعریف ایمان با مبانی مختلف باعث بروز اختلاف در مفاهیم مختلفی مانند توبه، فسق، كفر، تعذیب و عفو شده است.
طرح مسئله ایمان سیری تاریخی داشته است. در سخنان پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله شاهد مباحثی در زمینه ایمان هستیم؛ اما مسئله ایمان مسئله پیچیده و مبهمی در آن عصر نبود. در روایات برجا مانده از عصر نبوی، هیچ کس از معنای ایمان، رابطه ایمان و اسلام یا لوازم دیگر مسئله ایمان نپرسیده است، بلکه سؤال این بوده که چه اموری ایمان را افزایش می‌دهد. به عبارتی دیگر، بحث و گفت‌وگو بیشتر درباره متعلَّق ایمان بوده است. در روایات فراوانی امور مختلفی همچون مدارای با مردم،۱ محبت به مؤمنان،۲ حب فی‌اللّه،۳ اطاعت از والدین۴ و کنترل خشم،۵ ایمان شمرده
1.. علی بن إِبرَاهِیم عن هَارون بن مسلِم عن مسعدةَ بن صدَقَة عن أَبِی عبداللّه علیه السلام قَال قَال رسول اللّه صلی الله علیه و اله مدارَاة النَّاس نصْفُ الْإِیمان و الرِّفْق بِهم نصف الْعیش ثُم قَال أَبُو عبداللّه علیه السلام خالطوا الْأَبْرَار سِرّاً و خالطوا الْفجَّار جهارا و لَا تمیلوا عَلَیهِم فیظْلِموكم فَإنَّه سَیأْتی علَیكم زمان لَا ینْجو فیه من ذوی الدِّین إِلَّا من ظَنُّوا أَنَّهُ أَبْلَهُ و صَبَّر نَفْسه على أَن یقَال [لَهُ] إِنه أَبْلَه لَا عَقْل لَه (کلینی، الکافی، ج۲، ص۱۱۷).
2.. ابن محْبُوب عن أَبِی جعفَر محَمَّد بن النعْمَان الْأَحولِ صاحب الطَّاق عن سَلَّامِ بن الْمسْتَنِیر عن أَبی جعفَر علیه السلام قَال قَال رَسول اللّه صلی الله علیه و اله ود الْمُؤْمن لِلْمُؤْمن فی اللّه من أَعْظَم شُعَب الْإِیمَان أَلَا و من أَحَبَّ فِی اللّه و أَبْغَض فی اللّه و أَعطَى فی اللّه و منع فی اللّه فَهو من أَصْفِیاء اللّه (کلینی، الکافی، ج۲، ص۱۲۵).
3.. کلینی، الکافی، ج۲، ص۱۲۵۔۱۲۶.
4.. همان، ص۱۵۸.
5.. همان، ص۲۳۹.
