در كنار همه فضايل حضرت، يكى از سيره هاى ايشان اين بود كه افراد غمگين را به وسيله شوخى كردن، شاد مى ساخت. امام على عليه السلام در اين باره مى فرمايد:
سيره پيامبر خدا صلى الله عليه و آله اين بود كه وقتى يكى از اصحاب خود را غمگين مى ديد، او را به وسيله شوخى كردن ، شاد مى كرد و مى فرمود: خداوند ، نفرت دارد از ترش رويى در چهره برادرش. ۱
گذشته از اين كه خود انسان مى تواند با شوخ طبعى بار فشارهاى روانى خود را كاهش دهد، ديگران نيز مى توانند به وسيله شوخى كردن با او، بار غم و اندوه وى را بكاهند.
حدّ شوخى كردن
البته شوخى كردن ، مرزهايى دارد كه نبايد از آن تجاوز كرد. يكى اين است كه از مرز حق و صداقت خارج نشود. شوخى نبايد به باطل كشيده شود و يا آلوده به دروغ و... گردد. به پيامبر خدا صلى الله عليه و آله با تعجب عرض كردند : شما با ما شوخى مى كنيد؟ حضرت فرمود: «ولى جز حق نمى گويم». ۲
در جايى حضرت تصريح مى كند كه:
من اگر چه با شما شوخى مى كنم ، ولى جز حق نمى گويم. ۳
مرز بعدى اين است كه شوخى نبايد به دشنام ، آلوده باشد. امام باقر عليه السلام مى فرمايد:
خداوند ـ عزوجل ـ كسى را كه در جمع ، بدون دشنام دادن ، شوخى مى كند، دوست مى دارد. ۴
1.مستدرك الوسائل، ج ۸ ، ص۳۲۱ ؛ كشف الريبة، ص۸۲ ؛ سنن النّبى، ص۱۲۸.
2.سنن الترمذى، ج۳، ص۲۴۱، ح۲۰۵۸ ؛ تاريخ بغداد، ج۳، ص۱۱۷ ؛ تنبيه الخواطر، ج۱، ص۱۱۱ ؛ مكارم الأخلاق، ص۲۱.
3.الجامع الصغير، ج۱، ص۴۰۲، ح۲۶۲۹ ؛ كنز العمّال، ج۳، ص۶۴۸ .
4.الكافى، ج۲، ص۶۶۳، ح۴ ؛ كتاب من لايحضره الفقيه، ج۱، ص۴۷۴، ح۱۳۷۲ ؛ المحاسن، ج۱، ص۲۹۳.