نفس است و آن گاه كه عزّت نفس تأمين شد ، فرد ، به احساس خوبى از خود و زندگى دست مى يابد . بنابراين ، يكى از عوامل مهم در رضامندى از زندگى ، كار و تلاش است.
۲ . هنر تدبير
صرف تأمين امكانات ، براى خوش بختى و احساس لذّت از زندگى ، كافى نيست ، بلكه نيمى از ماجراست ؛ نيمه ديگر آن ، چگونگى استفاده انسان از روزى است . يكى از ضرورت هاى زندگى موفّق ، مهارت استفاده از روزى است . اين ، همان چيزى است كه در ادبيات دين از آن با نام «تدبير» ياد مى شود . امام على عليه السلام مى فرمايد:
سامان زندگى در تدبير است . ۱
و در كلام ديگرى مى فرمايد :
قوام زندگى در نيكْ تقدير كردن است و ملاك آن ، نيكْ تدبير كردن. ۲
اگر عنصر تدبير را از زندگى برگيريم ، همانند محصول ارزشمندى است كه آفت گرفته باشد . امام على عليه السلام مى فرمايد:
آفت زندگى ، بد تدبير كردن آن است . ۳
بد تدبير كردن ، كليد فقر است. ۴ به همين جهت ، پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله تهديد نگران كننده براى آينده امت اسلامى را «سوء تدبير» مى داند :
من براى امّتم از فقر نمى ترسم ؛ ولى از سوء تدبير ترسانم. ۵
1.غرر الحكم ، ح۸۰۸۲ ؛ عيون الحكم والمواعظ، ص۳۰۳ .
2.غرر الحكم ، ح۸۰۸۴ ؛ عيون الحكم والمواعظ، ص۳۷۰ .
3.غرر الحكم ، ح۸۰۸۷ ؛ عيون الحكم والمواعظ، ص۱۸۲ .
4.غرر الحكم ، ح۸۰۹۰ ؛ عيون الحكم والمواعظ، ص۲۸۴ .
5.عوالى اللآلى، ج۴، ص۳۹.