51
هنر رضايت از زندگي

اموال و فرزندان آنها تو را به شگفت نيندازد . همانا خداوند اراده كرده كه به وسيله آنها ، آنان را در دنيا عذاب كند و جان دهند در حالى كه كافرند» .
اين آيه ، روى «شگفت زدگى» دست گذاشته است و مى خواهد كه مردم در مواجهه با زندگى هاى قارونى ، شگفت زده نشوند و براى اين كار ، ماهيت ثروتمندى آنان را (كه وسيله عذاب آنها بود) بيان نموده است . كسى كه بداند ماهيت مال هاى قارونى چيست ، از ديدن آنها شگفت زده نمى شود و آن گاه كه در شگفت نشد ، چشم نمى دوزد و چون چشم ندوخت ، به مقايسه صعودى نيز اقدام نمى كند . چشم ندوختن، كليد مقايسه صعودى نكردن است . از اين رو ، خداوند متعال خواسته است كه به زندگى هاى قارونى ، چشم ندوزيم :
«وَ لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَ جًا مِّنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَوةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَ رِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ أَبْقَى . ۱ و به آنچه گروه هايى از آنان را از آن برخوردار كرديم ، چشم مدوز ؛ كه شكوفه هاى زندگى دنيا هستند و روزى پروردگارت بهتر و پايدارتر است» .
در اين آيه شريفه ، از اين قبيل اموال به عنوان «شكوفه» ياد شده است كه عمرى كوتاه و ناچيز دارد . در مقابل ، «رزق» خداوند ياد شده كه دو ويژگى دارد : «خير بودن» و «پايدار بودن» . اگر چنين است ، نعمت هاى دنيايى قارون ها چيز ارزشمندى نيست كه چشم ها را به خود خيره كند و آن گاه كه چشم ها خيره نشدند ، مقايسه صعودى نيز رخ نمى دهد ؛ چون در واقع ، رتبه بالاترى وجود ندارد تا آرزوى آن برده شود و اين گونه مى توان به زندگى آرام و رضايت بخشى فكر كرد .

1.سوره طه، آيه ۱۳۱ .


هنر رضايت از زندگي
50

نيست . مى شود تفاوت عميق ، وجود داشته باشد ، اما مقايسه صعودى ، صورت نگيرد . مقايسه صعودى ، محصول اجتناب ناپذير تفاوت اجتماعى نيست؛ بلكه به ويژگى هاى افراد بستگى دارد . مقايسه صعودى ، زاييده «دنياخواهى» است؛ اما خردمندان و فرزانگان به چنين كارى دست نمى زنند؛ هرچند شاهد زندگى قارونى نيز باشند .
اين ، معجزه خردمندى است. ۱ خردمندان مى دانند كه زندگى قارونى ، يك نعمت نيست . نعمت ، آن است كه پايدار و سودمند باشد . چيزى كه مايه معصيت و زوال پذير است ، نمى تواند نعمت باشد . از اين رو، گروه دوم ، خطاب به گروه اوّل گفتند: «پاداش الهى ، بهتر است» . گروه اوّل نيز وقتى عاقبت قارون را ديدند ، به اشتباه خود پى بردند . ۲
اين گونه نبود كه فقط گروه اوّل ، زندگى قارونى را مشاهده كرده باشد و گروه دوم ، آن را نديده باشد . هر دو گروه ديدند ؛ اما گروه اوّل ، مقايسه كرد و گروه دوم ، مقايسه ننمود . پس «مشاهده» ، منجر به مقايسه نمى شود . حلقه مفقود ، ميان مشاهده و مقايسه ، «شگفت زدگى» و «چشم دوختن» است . هردو گروه ، در مشاهده يكسان اند ؛ اما گروه اوّل ، زندگى قارونى را با عظمت مى دانست «إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ » لذا به آن چشم دوخت ؛ اما گروه دوم كه چنين اهميتى را در آن زندگى نمى ديد ، برايش شگفت انگيز نيز نبود ؛ به همين دليل ، به آن ، چشم نيز ندوخت . به همين جهت ، خداوند متعال براى جلوگيرى از مقايسه صعودى و تأمين رضامندى مى فرمايد :
«وَلَا تُعْجِبْكَ أَمْوَ لُهُمْ وَأَوْلَـدُهُمْ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَن يُعَذِّبَهُم بِهَا فِى الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنفُسُهُمْ وَهُمْ كَـفِرُونَ . ۳

1.فراتر از اين هم هست . آسيه ، همسر فرعون ، از يك زندگى اشرافى برخوردار بود ، ولى از آن دست كشيد و گفت : «رَبِّ ابْنِ لِى عِندَكَ بَيْتًا فِى الْجَنَّةِ ...» (سوره تحريم ، آيه ۱۱) .

2.ر . ك : سوره قصص ، آيه ۸۲ .

3.سوره توبه ، آيه ۸۵ و ر . ك ، آيه ۵۵ .

  • نام منبع :
    هنر رضايت از زندگي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    rl
    تاریخ انتشار :
    02/01/1387
    نوبت چاپ :
    h,g
تعداد بازدید : 3085
صفحه از 188
پرینت  ارسال به