41
هنر رضايت از زندگي

ناسزا ، ۱ دشمنى ۲ و خوارى ۳ كسب نمى كند ؛ دوستان خود را از دست مى دهد ۴ و اقوام و خويشاوندان ، با او قطع رابطه مى كنند. ۵ با اين وضعيت، آيا مى توان پذيرفت كه راه بخل ، به وادى آرامش ختم مى شود؟ هرگز! بخل ، فشار روانى را افزايش مى دهد ۶ و آسايش را از انسان مى گيرد . از اين رو پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد:
بخيل ، كمتر از هركسى آسايش دارد . ۷
امام صادق عليه السلام نيز مى فرمايد:
براى بخيل ، آسايشى وجود ندارد . ۸
جالب اين كه بخيل ، مالك دارايى خود نيست ؛ در حقيقت ، او نگهبان اموال ورثه است . روزىِ انسان همان مقدارى است كه مصرف مى كند و نسبت به آنچه ذخيره مى كند ، خزانه دارى بيش نيست! زحمت «جمع آورى» و مشقّت «فقر» و عذاب «نگهدارى»، از آنِ بخيل است و استفاده آن ، از آنِ ديگران! آيا ارزش آن را دارد؟ امام على عليه السلام مى فرمايد:
بخيل ، مال را از خود دريغ مى دارد و به اندكى از دنيا بسنده مى كند و همه آن را به وارثانش مى بخشد . ۹

1.غرر الحكم ، ح۶۵۷۰ ؛ عيون الحكم والمواعظ ، ص۱۸۷ .

2.الكافى ، ج۴ ، ص۳۹، ح۳ ؛ وسائل الشيعه، ج۲۱، ص۵۴۴، ح۲۷۸۱۹ .

3.غرر الحكم ، ح۶۵۵۴ .

4.غرر الحكم ، ح۶۵۴۰ ؛ عيون الحكم والمواعظ، ص۴۱۰ .

5.الخصال ، ج۲، ص۴۳۴ ؛ بحار الأنوار ، ج۷۳ ، ص ۳۰۴، ح۱۸ .

6.المواعظ العددية ، ص۵۸ .

7.كتاب من لا يحضره الفقيه ، ج۴ ، ص۳۹۴، ح۵۸۴۰ .

8.كتاب من لا يحضره الفقيه ، ج۴ ، ص۳۹۴، ح۵۸۳۸ .

9.غرر الحكم ، ح۶۵۱۵ ؛ عيون الحكم والمواعظ، ص۵۶ .


هنر رضايت از زندگي
40

پس برقرار ساختن تساوى بين «قناعت» و «تنبلى» ، يك مغالطه است . خداوند ، روزى را تضمين كرده ؛ ولى انسان نيز وظيفه اى دارد . سَدير مى گويد : به امام صادق عليه السلام عرض كردم : وظيفه انسان در طلب روزى چيست؟ حضرت فرمود:
وقتى درِ مغازه ات را باز كردى و بساط خود را پهن نمودى ، آنچه را بر عهده توست ، انجام داده اى . ۱
بنابراين ، انسان بايد تلاش كند تا خداوند ، روزى را برساند و البته به آنچه رسيد ، قانع باشد و حرص نورزد.

بُخل ، دشمن آسايش زندگى

تفكرى كه دارايى و ثروت را منشأ خوش بختى مى داند ، از يك سو ، به طمع دچار مى شود تا مال بيشترى گرد آورد و از سوى ديگر ، به بخل روى مى آورد تا مال را مدّت بيشترى نزد خود نگه دارد و از تلف شدن آن ، جلوگيرى كند و بدين وسيله ، از زندگى ، لذّت بيشترى ببرد ؛ اما آنچه اتفاق مى افتد چيز ديگرى است . شخص بخيل ، در حقيقت ، رنج و غم و فشار روانى را نزد خود پايدار مى گرداند . بخيل ، با هدف ثروتمندى بخل مى ورزد ؛ ولى در حقيقت ، به سوى فقر مى شتابد. امام على عليه السلام مى فرمايد:
در شگفتم از بخيل كه به سوى فقر و نادارى اى كه از آن گريزان است ، مى شتابد و توانگرى و ثروتى را كه در پى آن است ، از دست مى دهد . او در دنيا مانند تهى دستان به سر مى برد و در آخرت ، همچون توانگران ، حسابرسى مى شود . ۲
همچنين ، بخيل ، در اجتماع ، چيزى جز مذمّت ، ۳
ننگ ، ۴

1.الكافى ، ج۵ ، ص۷۹ ، ح۱ .

2.نهج البلاغة ، حكمت ۱۲۶ .

3.غرر الحكم، ح ۶۵۴۸ و ۶۵۵۱.

4.غرر الحكم ، ح۶۵۵۵ ؛ نهج البلاغة ، حكمت ۳ .

  • نام منبع :
    هنر رضايت از زندگي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    rl
    تاریخ انتشار :
    02/01/1387
    نوبت چاپ :
    h,g
تعداد بازدید : 2680
صفحه از 188
پرینت  ارسال به