133
هنر رضايت از زندگي

خدا آسان است * تا بر آنچه از دست شما رفته اندوهگين نشويد و به [ سبب ] آنچه به شما داده است شادمانى نكنيد، و خدا هيچ خودپسند فخرفروشى را دوست ندارد» .
باور به اين حقيقت ، نقش مهمّى در كاهش تنيدگى ها و آسودگى زندگى ها دارد . يكى از سخت ترين مصيبت هاى عالم ، مصيبت كربلا و كاروان اسيران است . وقتى كاروان اُسراى كربلا به شام و دربار يزيد رسيد ، يزيد ، به امام سجاد عليه السلام رو كرد و با خواندن آيه اى ۱ خواست بگويد اين حادثه ، كيفر اعمال خودتان بود ! امام سجاد عليه السلام با خواندن آيه بالا در پاسخ وى فرمود:
هرگز ، اين آيه درباره ما نازل نشده است ، اين آيه درباره ما نازل شده كه : هيچ مصيبتى نه در زمين و نه در نفسْهاى شما [ به شما ]نرسد، مگر آنكه ... .
سپس حضرت با استناد به اين آيه فرمود :
پس ما آنانى هستيم كه بر آنچه از دست داده ايم ، افسوس نمى خوريم و به خاطر آنچه به دست مى آوريم ، سرمست نمى شويم . ۲
همين منطق را در كلام فاطمه صغرا در كوفه مى بينيم. وى حدود بيست سال سن دارد و با آن همه سختى، مصيبت و داغى كه ديده است، در دربار فرد جلّاد و خون آشامى همچون عبيداللّه بن زياد ، مثل شير مى خروشد و عليه كوفيان و حاكم كوفه سخنرانى مى كند. راز اين ايستادگى، مقاومت و دليرى چيست؟ او خود در سخنانش پرده از اين راز برمى دارد و مى گويد:
بدون ترديد ، نبايد دل هايتان شما را به خاطر خون هايى كه از ما ريختيد و اموالى كه از ما به غارت برديد ، به خوش حالى و شادمانى

1.«وَ مَآ أَصَـبَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ» (سوره شورا ، آيه ۳۰) .

2.تفسير القمى ، ج۲ ، ص۲۷۷ ؛ بحار الأنوار ، ج۴۵، ص۱۶۸ .


هنر رضايت از زندگي
132

اين اندازه ، بهره مند نشدم!». جمله حضرت ، در توصيف همين حالت ياد شده انسان است . ايشان مى فرمايد:
اما بعد ، پس همانا آدمى گاهى به دست آوردن چيزى ، او را خرسند مى سازد كه بنا نبوده به او نرسد ، و نداشتن چيزى ، او را ناراحت مى كند كه بنا نبوده به او برسد . ۱
وقتى بدانيم سختى هاى زندگى ، بر اساس مقدّرات خداوندى رخ داده كه رحيم ، عليم و حكيم است ، بدون شك ، اين باور ، تنيدگى و رنج مصيبت را كاهش مى دهد و موقعيّت ناخوشايند را تحمّل پذير مى سازد . وقتى مسلمانان صدر اسلام ، دچار بحران مى شدند ، منافقان ، خوش حال مى شدند و به آنان طعنه مى زدند . خداوند متعال براى تسكين آنان ، آنها را به مسئله تقدير الهى توجّه مى دهد و خطاب به رسول خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد:
«قُل لَّن يُصِيبَنَآ إِلَا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَنَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ . ۲ بگو هيچ حادثه اى براى ما رخ نمى دهد ، مگر آنچه خداوند براى ما نوشته است ؛ او مولاى ماست ، و مؤمنان بايد بر خدا توكّل كنند» .
در آيه ديگرى خداوند متعال ، به مقدّر بودن حوادث اشاره مى كند و فايده آن را اين مى داند كه انسان ، نه از ناخوشى ها غمگين مى شود و نه از خوشى ها سرمست:
«مَآ أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ فِى الْأَرْضِ وَ لَا فِى أَنفُسِكُمْ إِلَا فِى كِتَـبٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبْرَأَهَآ إِنَّ ذَ لِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ * لِّكَيْلَا تَأْسَوْاْ عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُواْ بِمَآ ءَاتَكُمْ . ۳ هيچ مصيبتى نه در زمين و نه در نفسْهاى شما [ به شما ]نرسد، مگر آنكه پيش از آنكه آن را پديد آوريم، در كتابى است. اين [ كار ]بر

1.نهج البلاغة ، نامه ۲۲ ؛ ر . ك : الكافى ، ج۸ ، ص۲۴۰ ح۳۲۷ .

2.سوره توبه ، آيه ۵۱ .

3.سوره حديد ، آيه ۲۲ ـ ۲۳ .

  • نام منبع :
    هنر رضايت از زندگي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    rl
    تاریخ انتشار :
    02/01/1387
    نوبت چاپ :
    h,g
تعداد بازدید : 3184
صفحه از 188
پرینت  ارسال به