۱ . اندوه
مقايسه صعودى ، شادى را از دل ها مى ربايد و لبخند را از لب ها مى زدايد .
امام باقر عليه السلام مى فرمايد :
هركس به آنچه در دست ديگران است ، چشم بدوزد ، اندوه او طولانى مى گردد و خشم او آرام نمى گيرد . ۱
در اين حديث ، به «طولانى شدن» حزن اشاره شده است . در حديث ديگرى ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به «شدت» حزن پرداخته ، مى فرمايد :
كسى كه به آنچه در دست ديگران است ، چشم بيندازد ، اندوهش فراوان مى شود و خشم او آرام نمى گيرد . ۲
۲ . حسرت
كسى كه مقايسه صعودى كند ، فهرست بلندى از نداشته ها را براى خود تهيه مى كند و به خاطر آنچه ندارد ، پيوسته افسوس مى خورد و كسى كه پيوسته چنين باشد ، همانند كسى است كه مى خواهد جان دهد . روزى جبرئيل عليه السلام بر پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نازل شد و گفت : اى پيامبر خدا ، خداوند متعال بر تو سلام مى فرستد و مى گويد : بخوان :
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيمِ . «وَ لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَ جًا مِّنْهُمْ» ... ۳ به نام خداوند بخشايشگر مهربان . و چشمان خود را مدوز به آنچه گروه هايى از آنان را از آن بهره مند ساختيم» .
پس از نزول اين آيه شريف ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به كسى گفتند اين پيام را به گوش مردم برساند كه :
